Tôi biết ơn nền giáo dục Việt Nam Cộng Hòa
Nguyễn Ngọc Già
2018-09-18
2018-09-18
Văn hóa là cội rễ.
Giáo dục là dưỡng chất. Quốc gia nào cũng cần hai yếu tố tối quan trọng này để
phát triển. Việt Nam không là ngoại lệ.
Nền giáo dục của Việt
Nam hiện nay đang bị chỉ trích mạnh mẽ và lên án dữ dội chưa từng thấy.
Trước 1975, bậc tiểu
học và cả trung học hầu như chỉ có bộ sách giáo khoa cũ. Nó được "truyền
lại" cho đàn em. Đặc biệt, những gia đình nghèo càng coi trọng "của
gia truyền" này, bởi lý do đơn giản: Tiết kiệm. Đứa học trò nhà nào nghèo
quá, có quyền mượn ở thư viện trường. Nhưng làm dơ, rách thì phải đền.
Đồng phục? Nhà trường
chỉ bán "phù hiệu", mua mấy cái cũng được, về tự may vào áo, phía bên
trái ngực trên. Quần áo thì phụ huynh tự lo cho con em mình, với duy nhất yêu
cầu (hầu hết là) "áo trắng, quần xanh đen". Đứa học trò nào nghèo
quá, được quyền "thừa hưởng" quần áo cũ của "tiền bối" với
duy nhất một yêu cầu: thay phù hiệu. Nếu học đúng trường mà anh chị từng học,
khỏi thay, cứ y như vậy, bận đi học.
Thế hệ chúng tôi không
được dạy những cái gọi là "cải cách". Không biết cách đánh vần
"cờ lờ mờ vờ" hay "vờ tờ vờ" v.v... Tuy nhiên, chúng tôi
vẫn đọc thông viết thạo. Môn Văn Chương, "điểm tám" trở thành tuyệt
đối. Hy hữu lắm mới có đứa đạt "điểm chín", lúc đó phải nói, bài văn
vô cùng độc đáo.
Chúng tôi cũng không
phải "học thêm, học bớt". Hồi xưa chỉ có "học phụ đạo" -
lớp học cho những đứa học trò nào vì bận phụ giúp gia đình hay học yếu quá,
theo không kịp bạn bè. Thầy - Cô thấy thương, tự mở lớp giúp tụi nó. Không tốn
tiền bạc gì hết.
Tiếng Việt vốn
"đơn âm", nên chúng tôi không được dạy "tách tiếng" với
những "tròn tròn vuông vuông tam giác". Tiếng Anh vì là "đa
âm", nên Thầy - Cô nào cũng dạy "phải ráng nối âm (linking sound) nha
em". Ví dụ "the voice of freedom" phải nối âm "c" vào
âm "of" hoặc giả, không được phép đọc "bờ-ra-xin" để chỉ
nước Ba Tây. Thầy - Cô dạy tiếng Anh (hay tiếng Pháp) không bao giờ mắng học
trò bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh là "con vật này hay con thú
kia". Thầy - Cô dạy các môn khác cũng như vậy.
Thời đó, tú tài đôi là
"ngon" lắm rồi!
Chúng tôi được dạy mọi
điều theo cách giản dị, dễ hiểu mà nhớ lâu. Ví dụ, hai chữ "trách
nhiệm", thầy cô nào cũng giảng nghĩa thật đơn giản mà thấm thía đến kỳ lạ
thông qua "hình tròn". Cô giáo vẽ lên bảng một hình tròn và nói nếu
chỉ "khuyết một tí xíu" cũng là "không tròn trách nhiệm".
Chúng tôi không được dạy "thiếu trách nhiệm". Biết thế nào là
"thiếu với đủ"?! Trách nhiệm mà!
Ngoài xe cộ "chạy
đầy đường", trước 1975, Sài Gòn vô cùng hiếm thấy các loại "giáo sư -
tiến sĩ".
Mặc dù thời xưa ở miền
Nam Việt Nam, ai cũng biết là đa đảng, nhưng nền giáo dục Việt Nam Cộng Hòa
không đào tạo "giáo sư - tiến sĩ chuyên ngành xây dựng đảng".
Chính khách thời bấy
giờ cạnh tranh gay gắt không thua gì các nước dân chủ bây giờ. Nền chính trị
lúc đó, quả xác đáng gọi là "chính trường" như người miền Nam cũng
thường gọi: thương trường, vận động trường, kịch trường, phim trường v.v... -
nơi phải diễn ra sự cạnh tranh khốc liệt của những tài năng trên các lãnh vực -
biểu hiện của tự do đích thực.
Thế hệ những
"thằng con nít" như chúng tôi được dạy như ông Trần Văn Huỳnh dạy con
trai mình:
"...Có một
lần, Thức bỏ nhà đi bụi suốt mấy tháng hè hồi lớp tám. Chính nhờ lời cha
dạy, phải học để làm người có ích đã kéo Thức ra khỏi những tháng ngày hư
hỏng, trở lại mái trường với một quyết tâm học cho giỏi để gia đình không phải
lo lắng vì mình. Ba Thức nói rằng ông cũng không dạy anh yêu nước. Ông chỉ
hướng cho con mình sống có nhân cách và có ích, đừng vì mình mà làm tổn
thương người khác, thì tự nhiên trẻ con lớn lên sẽ sống có trách nhiệm với
mình và đất nước...".
Trần Huỳnh Duy Thức đã
ngưng tuyệt thực - một tin vui mà tôi chưa bao giờ thấy dư luận mừng như vậy.
Có nên gọi bằng hai chữ "hiện tượng"?
Tôi mãi mãi biết ơn
nền giáo dục Việt Nam Cộng Hòa.
No comments:
Post a Comment