"Chuyện một chiếc cầu đã gãy” của Việt Nam và chiếc cầu màu xanh ở Bàn Môn Điếm

"Chuyện một chiếc cầu đã gãy” của Việt Nam và chiếc cầu màu xanh ở Bàn Môn Điếm

Cát Linh, RFA
2018-04-30

Hy vọng và nghi ngờ

Cuộc hoà giải liên Triều lịch sử đã diễn ra tại làng đình chiến Bàn Môn Điếm vào những ngày cuối cùng của tháng 4/2018. Thông điệp hoà bình, chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh kéo dài suốt 65 năm được thể hiện qua những bước chân song hành của hai vị lãnh đạo của Nam và Bắc Hàn làm nức lòng truyền thông thế giới.

Và rất vô tình, sự kiện này diễn ra gần kề với ngày tưởng tiệm 30/4/1975, tức 43 năm Việt Nam thống nhất 2 miền Nam Bắc. Nụ cười rạng rỡ của lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un và Tổng thống Nam Hàn Moon Jae-in vô hình trung làm chạnh lòng những người Việt Nam trong và ngoài nước. Rất nhiều cảm xúc khác nhau được bày tỏ. Họ chúc mừng người dân Triều Tiên. Họ ca ngợi nỗ lực của hai “chế độ”. Họ đặt niềm tin vào cuộc sống hoà bình của người dân Triều Tiên bắt đầu từ đây. Họ đặt câu hỏi về tương lai của những bước chân bước qua lằn ranh biên giới hai miền đất. Dòng nước được hai vị lãnh đạo tưới lên cây cổ thụ có từ năm 1953 không thể làm cho họ tin vào luồng không khí trong lành sẽ đến với người dân Nam Hàn. Họ thẳng thừng buông câu “không tin vào Cộng sản”.

Một trong rất nhiều những người có suy nghĩ ấy là nhạc sĩ, người lính không quân Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) ngày trước, Trần Duy Đức. Sau 43 năm, sau thời gian bị giam giữ gọi là ‘tù cải tạo” theo cách gọi của chế độ mới lúc đó, thì niềm tin của ông vào hai từ “Cộng Sản” hoàn toàn sụp đổ.

“Tôi nghĩ đến thân phận đất nước mình ngày xưa bị mắc lừa Cộng sản rồi. Tôi nghĩ thế nên tôi ái ngại cho đất nước Đại Hàn khi người Cộng sản Bắc Hàn có mưu kế chuyện đó. Họ đều có ý định hết. Những ý định đen tối. Người Cộng sản xưa nay là như thế, mình không ngạc nhiên đâu.”

Tôi nghĩ đến thân phận đất nước mình ngày xưa bị mắc lừa Cộng sản rồi. Tôi nghĩ thế nên tôi ái ngại cho đất nước Đại Hàn khi người Cộng sản Bắc Hàn có mưu kế chuyện đó. Họ đều có ý định hết. Những ý định đen tối. Người Cộng sản xưa nay là như thế, mình không ngạc nhiên đâu. - Trần Duy Đức

Tương đồng với ý kiến này, là lời khẳng định của 1 vị bác sĩ (ẩn danh) trải qua vỏn vẹn 12 năm học dưới môi trường giáo dục của VNCH:

“Đừng đánh tráo khái niệm ngày 30.4 với hoà giải liên Triều. Quá sớm để lạc quan. Và quá ngây thơ để tin vào sự ngay thật của tà quyền. Cứ nhìn lại hiệp định ngừng bắn năm Mậu Thân thì rõ. Cứ nhớ lời cố Tổng thống  Nguyễn văn Thiệu và Boris Yeltsin thì biết cần phải làm gì.”

Ngày 19-10-1967, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tuyên bố miền Bắc Việt Nam ngưng bắn từ 27/01 đến 03/2/1968. Thế nhưng đêm 29 rạng ngày 30/1/1968, đúng thời điểm Giao thừa âm lịch, nhiều đơn vị quân đội và du kích Việt Nam Dân chủ Cộng hòa lẫn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam từ Quảng Nam đến Khánh Hoà đồng loạt nổ súng, mở đầu cuộc “Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa Tết Mậu Thân 1968”, ghi vào lịch sử Cuộc thảm sát Mậu Thân 1968 và “Dải khăn sô cho Huế”.

Cố Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, nổi tiếng với câu nói đi vào lịch sử: “Đừng nghe những gì Cộng sản nói mà hãy nhìn những gì Cộng sản làm.”

Ở một nơi rất xa, cách nửa vòng trái đất, có một nhận định khác, mang tính lạc quan và hàm chứa thiên hướng tự do được nhà thơ nổi tiếng Du Tử Lê bày tỏ:

“Tôi nghiêng về phía nó hơi lạc quan 1 tí. Căn cứ vào những dữ kiện 2 bên đạt được, tôi nghĩ nhiều phần nó sẽ đi đến kết quả cụ thể.

Ngay cả khi nếu nó không đi đến kết quả cụ thể tôi cũng muốn nói rằng nhân loại mà còn tồn tại đến ngày hôm nay là người ta sống bằng hy vọng. Con người ngoài nhu cầu vật chất, tức bản năng sinh tồn thì người ta còn có nhu cầu tinh thần. Và nếu người ta không có tinh thần lạc quan 1 chút, hay là hy vọng 1 chút thì nhân loại không còn tồn tại đến ngày hôm nay.

Cảm nhận của tôi có thể sai, nhưng nó là 1 thứ bản năng về tinh thần.”

Tôi nghiêng về phía nó hơi lạc quan 1 tí. Căn cứ vào những dữ kiện 2 bên đạt được, tôi nghĩ nhiều phần nó sẽ đi đến kết quả cụ thể. Cảm nhận của tôi có thể sai, nhưng nó là 1 thứ bản năng về tinh thần - Nhà thơ Du Tử Lê

Nói theo 1 cách khác, “hãy hy vọng”, đó là bộc bạch của kỹ sư Đỗ Thái Bình, thành viên Hội Khoa Học Biển thành phố Hồ Chí Minh, người di tản vào miền Nam từ năm 1954. Đối với ông, cần có 1 quyết tâm rất cao về vấn đề nhìn thẳng vào sự thật, và nhìn thấy gương của tất cả các nước, ở Đức và bây giờ là Triều Tiên.

“Nhìn quá khứ để dự kiến được tương lai thì tôi cho rằng cũng 1 phương pháp đúng nhưng chúng ta cũng phải hy vọng là thế giới biến chuyển rất nhiều, và cuộc cách mạng công nghệ, dân chủ hoá qua Facebook thì chúng ta có quyền hy vọng.”

Hoà hợp hoà giải

Tại Bàn Môn Điếm, Nam và Bắc Hàn thoả thuận theo đuổi một hòa bình vĩnh viễn và tiến tới phi hạt nhân hóa toàn bộ bán đảo Triều Tiên, như thế phải chăng người dân Triều Tiên từ nay có quyền hy vọng về sự hoà hợp về kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, tất cả những gì hình thành nên đất nước và dân tộc hay không?

Nhìn lại Việt Nam, đây cũng chính là điều làm cho rất nhiều người Việt Nam trăn trở trong mấy mươi năm qua., về bốn chữ “Hoà hợp hoà giải”.

Nhạc sĩ Trần Duy Đức, dù yêu quê hương, yêu con người Việt Nam, yêu những đồng đội của ông đã vĩnh viễn nằm xuống đến bao nhiêu đi nữa cũng không thể hy vọng vào 1 ngày hoà hợp.

“Tôi khó hy vọng được chuyện đó. Đối với Cộng sản thì không thể hoà giải được với họ. Đừng trông mong. Theo tôi nghĩ thì đó là 1 điều hoang tưởng. Đừng bao giờ nghĩ mình hoà hợp hoà giải được với người Cộng sản. Kinh nghiệm tôi từng tù tội với Cộng sản. Tôi từng sống lại đó 4 năm sau ngày mình mất nước. Ít nhiều tôi hiểu người Cộng sản thế nào.”

Tôi khó hy vọng được chuyện đó. Đối với Cộng sản thì không thể hoà giải được với họ. Đừng trông mong. Theo tôi nghĩ thì đó là 1 điều hoang tưởng. Đừng bao giờ nghĩ mình hoà hợp hoà giải được với người Cộng sản. Kinh nghiệm tôi từng tù tội với Cộng sản. Tôi từng sống lại đó 4 năm sau ngày mình mất nước. Ít nhiều tôi hiểu người Cộng sản thế nào. - Nhạc sĩ Trần Duy Đức

Theo số liệu thống kê của Cao Uỷ Tị nạn Liên Hiệp Quốc, từ sau ngày 30/4/1975 cho đến cuối năm 1995, gần 1 triệu người Việt bỏ nước ra đi. Khoảng nửa số ấy đã thiệt mạng trên đường ra đi.

Quan điểm của kỹ sư Đỗ Thái Bình là “không thể sửa lại được quá khứ, vấn đề là nhìn về tương lai”. Và ông khẳng định: “Hiện nay chưa có hoà hợp dân tộc.”

Tuy, ông khách quan nhìn nhận rằng “lỗi là do cả hai bên”, nhưng nếu để nói có một bên cần phải tích cực hơn, thì ông gọi đó là bên “thắng cuộc”.

“Theo tôi bên thắng cuộc cần phải có cái nhìn sâu sắc, ít ra cũng phải làm được như Võ Văn Kiệt. Tức là phải tiếp tục có suy nghĩ như Võ Văn Kiệt. Tôi cho rằng những người cầm quyền phải nhìn thẳng vào sự thật để quyết tâm chứ không phải chỉ có vài nghị quyết, hình thức thì vẫn chưa thấy thực tâm.”

Nhìn nhận về vấn đề này, riêng đối với lĩnh vực văn học nghệ thuật, nhà thơ Du Tử Lê cho rằng Việt Nam hiện nay bắt đầu có những cái đổi mới đáng kể. Đó là có 1 số tác phẩm hải ngoại, thuộc về miền Nam đã được in lại.

“Chẳng hạn như trước đây họ lên án cuốn Tự lực văn đoàn nhưng cách đây nhiều năm họ in lại 1 cách trân trọng. Trong cái nhìn của tôi, đời sống, dù là gì đi nữa, chính trị, văn học hay cá nhân thì nó như 1 dòng nước chảy tới, không thể đứng lại hoài.”

Ngoài tác phẩm Tự lực văn đoàn, nhà thơ Du Tử Lê còn nhắc đến những tác phẩm của nhà văn Dương Nghiễm Mậu, Nguyễn Thị Thuỵ Vũ và dòng nhạc bolero vốn có nguồn gốc từ  Sài Gòn, trước 1975.

Hiện nay chưa có hoà hợp dân tộc. - Kỹ sư Đỗ Thái Bình

Nhà thơ Du Tử Lê đặt hai chữ “định mệnh” của đất nước Việt Nam vào câu trả lời cho sự hoà hợp hoà giải. Trong cái định mệnh đó, có cuộc chiến 43 năm trước:

“Mỗi một đất nước như 1 con người, có định mệnh riêng của nó. Tác phẩm, cuốn sách, bản nhạc còn có định mệnh huống chi là đất nước. Đất nước Việt Nam của mình nó nhiều bi kịch quá.”

Để từ đó, ông nói rằng có thể thế hệ của những người như ông sẽ không được nhìn thấy những đổi mới cụ thể ở Việt Nam

“Có thể nó chỉ xảy ra khi tôi đã mất rồi. Nhưng tôi vẫn lạc quan, cho dù sự lạc quan ấy rất dè dặt.”

Những ngày cuối tháng 4/2018, khi người dân Nam Bắc Hàn vui mừng với cái bắt tay thoả thuận cùng hướng đến một hòa bình vĩnh viễn, thì với người Việt Nam, 43 năm qua, vẫn còn đâu đó “triệu người vui triệu người buồn” như câu nói của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt năm nào. Nhạc sĩ Lê Minh Bằng đã từng ao ước “Tôi có thân nhân ở bên đầy. Tôi có anh em ở bên kia. Dù Nam Bắc, tôi vẫn mong nước Việt thanh bình”, thì “Chuyện 1 chiếc cầu đã gãy” 43 năm qua của người dân Việt Nam liệu có được nối lại như chiếc cầu màu xanh nối liền Nam Bắc Hàn ngày nay hay không? Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ.

Nguồn: https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/The-broken-bridge-and-the-blue-bridge-at-the-border-village-of-panmunjom-in-the-demilitarized-zone-04302018153134.html

Thông Cáo Chung Thượng Đỉnh Liên Triều

Toàn văn Thông Cáo Chung Thượng Đỉnh Liên Triều

Trong thời khắc chuyển giao lịch sử quan trọng trên bán đảo Triều Tiên, phản ánh khát vọng lâu dài về hòa bình, thịnh vượng và thống nhất của người dân Triều Tiên, Tổng thống Cộng hoà Triều Tiên (Nam Triều Tiên) Moon Jae-in và Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Bắc Triều Tiên) Kim Jong Un đã họp Thượng đỉnh liên Triều tại Nhà Hòa Bình ở Bản Môn Ðiếm ngày 27/4/2018.

Hai nhà lãnh đạo trịnh trọng tuyên bố trước 80 triệu người dân [hai miền] Triều Tiên và toàn thế giới rằng sẽ không còn chiến tranh trên Bán đảo Triều Tiên và một kỷ nguyên hòa bình mới đã bắt đầu.

Lãnh đạo hai nước, chia sẻ cam kết chắc chắn sẽ sớm chấm dứt chia rẽ và đối đầu lâu nay từ thời Chiến tranh Lạnh, quyết tâm hướng tới kỷ nguyên mới về hòa giải dân tộc, hòa bình và thịnh vượng, cải thiện quan hệ liên Triều và tuyên bố tại địa điểm lịch sử Bản Môn Ðiếm:

1. Nam và Bắc Triều Tiên sẽ nối lại quan hệ huyết thống của người dân hai nước nhằm đem lại tương lai thịnh vượng và thống nhất do người dân Triều Tiên lãnh đạo bằng việc tạo dựng mối quan hệ liên Triều toàn diện và đột phá. Cải thiện quan hệ liên Triều nhằm đáp ứng khao khát của toàn dân tộc và sự cấp thiết của thời đại khiến cho mối quan hệ này không thể tiếp tục bị kìm chế hơn nữa.

(1) Nam và Bắc Triều Tiên khẳng định nguyên tắc tự quyết định vận mệnh của dân tộc Triều Tiên và đồng ý thúc đẩy thời khắc quyết định để cải thiện quan hệ liên Triều bằng cách thực thi đầy đủ các thỏa thuận và tuyên bố hiện có mà hai nước đã thông qua.

(2) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý sẽ tiến hành đối thoại và đàm phán cấp cao trong nhiều lĩnh vực và thực thi những biện pháp tích cực để đạt được các thỏa thuận đạt được tại Thượng đỉnh.

(3) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý thiết lập một văn phòng tùy viên chung với đại diện thường trú của cả hai bên đặt tại Gaeseong để có thể cung cấp tham vấn xác thực giữa hai chính phủ cũng như thúc đẩy trao đổi và hợp tác giữa nhân dân hai nước.

(4) Nam và Bắc và Triều Tiên đồng ý khuyến khích hợp tác, trao đổi, thăm hỏi và liên lạc ở tất cả các cấp một cách tích cực hơn nhằm hồi sinh tinh thần hòa giải và đoàn kết dân tộc. Ở Triều Tiên, hai bên sẽ khuyến khích bầu không khí hòa bình và hợp tác bằng cách tổ chức các sự kiện chung của cả hai nước, như ngày 15/6 với sự tham gia của chính phủ, quốc hội, các đảng phái chính trị và các tổ chức dân sự. Trên bình diện quốc tế, hai bên nhất trí thể hiện sự đoàn kết, trí tuệ và tài năng chung bằng cách cùng tham gia vào các sự kiện thể thao quốc tế như Đại hội thể thao châu Á 2018.

(5) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý nhanh chóng giải quyết các vấn đề nhân đạo do việc chia đôi đất nước gây ra và sẽ tổ chức cuộc họp Hội Chữ thập Đỏ liên Triều để giải quyết nhiều vấn đề, bao gồm việc đoàn tụ các gia đình ly tán. Trên tinh thần đó, hai bên đồng ý đẩy mạnh chương trình đoàn tụ các gia đình ly tán nhân dịp đánh dấu Ngày Giải phóng Dân tộc 15/8 năm nay.

(6) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý tích cực tham gia các dự án mà hai bên đã ký kết trong Tuyên bố ngày 4/10/2007, để thúc đẩy sự cân bằng về phát triển kinh tế và thịnh vượng chung cho dân tộc. Bước đầu, hai bên đồng ý tiến hành các bước đi thiết thực hướng tới việc nối kết và hiện đại hóa các tuyến đường bộ và đường sắt dọc theo hành lang vận tải phía Đông và giữa Seoul và Sinuiji.

2. Nam và Bắc Triều Tiên sẽ cùng nỗ lực hạ giảm căng thẳng quân sự và loại trừ nguy cơ chiến tranh trên Bán đảo Triều Tiên.

(1) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý chấm dứt mọi hành động thù địch trên bộ, trên không và trên biển – là những nguyên nhân gây căng thẳng quân sự và dẫn đến xung đột. Trên tinh thần đó, cả hai bên đồng ý biến khu phi quân sự [DMZ] thành khu hòa bình bằng một quyết tâm thực sự bắt đầu bằng việc chấm dứt mọi hành động thù địch, bao gồm việc chấm dứt phát thanh tuyên truyền, rải truyền đơn tại khu vực dọc theo Đường Phân giới Quân sự, bắt đầu từ ngày 1/5.

(2) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý lập kế hoạch biến khu vực xung quanh Đường Biên giới phía Bắc ở Biển Tây thành vùng biển hòa bình để tránh nguy cơ va chạm quân sự ngoài mong muốn và đảm bảo an toàn cho hoạt động đánh bắt cá của ngư dân của cả hai miền.

(3) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý xúc tiến các biện pháp quân sự để đảm bảo việc liên lạc, thăm hỏi, trao đổi và hợp tác diễn ra tích cực. Hai bên đồng ý tiến hành các cuộc gặp thường xuyên giữa giới chức quân đội hai nước, bao gồm các cuộc họp Bộ trưởng Quốc phòng để có thể đối thoại và giải quyết ngay lập tức các vấn đề về quân sự giữa hai bên. Trên tinh thần đó, hai bên đồng ý tiến hành các cuộc đối thoại quân sự đầu tiên ở cấp tướng lãnh vào tháng 5.

3. Nam và Bắc Triều Tiên sẽ tích cực hợp tác để thiết lập một nền hòa bình lâu dài và bền vững trên bán đảo Triều Tiên. Việc chấm dứt tình trạng đình chiến bất thường hiện nay và thiết lập một nền hòa bình lâu dài trên bán đảo Triều Tiên là một sứ mệnh lịch sử không thể trì hoãn hơn nữa.

(1) Nam và Bắc Triều Tiên tái khẳng định Hiệp ước không có những hành động thù địch nhằm ngăn chặn việc sử dụng vũ lực dưới bất kỳ hình thức nào và đồng ý tuân thủ chặt chẽ hiệp ước này.

(2) Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý giải trừ vũ khí theo từng đợt ngay khi căng thẳng quân sự hạ giảm và tạo được những bước tiến vững chắc trong việc tạo dựng niềm tin quân sự giữa hai bên.

(3) Vào dịp đánh dấu 65 năm Hiệp ước đình chiến, Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý thúc đẩy các cuộc gặp ba bên, gồm hai miền Triều Tiên và Mỹ, và có thể là cuộc họp bốn bên bao gồm cả Trung Quốc để đi đến tuyên bố chấm dứt chiến tranh, thiết lập một nền hòa bình vĩnh viễn.

(4) Nam và Bắc Triều Tiên xác nhận mục tiêu chung là phi hạt nhân hóa hoàn toàn, tiến tới một bán đảo Triều Tiên không có hạt nhân. Nam và Bắc Triều Tiên chia sẻ quan điểm rằng, các biện pháp do Bắc Triều Tiên khởi xướng rất có ý nghĩa và thiết yếu cho việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, đồng ý thực thi vai trò và trách nhiệm của mỗi bên trong vấn đề này. Nam và Bắc Triều Tiên đồng ý tích cực mưu tìm sự ủng hộ và hợp tác của cộng đồng quốc tế vì mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Hai nhà lãnh đạo đồng ý, thông qua các cuộc họp thường xuyên, các cuộc điện đàm trực tiếp, sẽ tiến hành các cuộc đối thoại thường xuyên và thẳng thắn về những vấn đề quan trọng của dân tộc, củng cố lòng tin lẫn nhau để tạo dựng động lực tích cực cho quan hệ liên Triều nhằm đem lại hòa bình, thịnh vượng và thống nhất trên bán đảo Triều Tiên.

Trên tinh thần đó, Tổng thống Moon Jae-in đồng ý đi thăm Bình Nhưỡng vào mùa thu năm nay.

Ngày 27 tháng 4, 2018

Nguồn: https://www.voatiengviet.com/a/thuong-dinh-lien-trieu-hat-nhan/4376063.html