ViSa: 2018-03-04

Saturday, March 10, 2018

Lục tìm sách cũ ở Sài Gòn

TTTVN
2018-03-09

NGHE:

https://www.rfa.org/vietnamese/news/reportfromvn/old-book-lovers-of-saigon-03092018111525.html/vttvn030918.mp3

Tại miền Nam Việt Nam, sau 30 tháng 4 năm 1975, những cuốn sách quí lần lượt bị mang ra đốt, bị ném hố rác, cuốn nào may mắn thì được gói giấy dầu lại để chôn. Và chỉ trong chưa đầy 10 năm, đến năm 1985, dường như những đầu sách, những tên tác giả vốn từng quen thuộc với trí thức miền Nam trở nên vắng bóng và xa lạ với giới trẻ. Những cuốn sách quí tưởng như mất dấu và đi vào quên lãng lại xuất hiện đâu đó trong xó xỉnh Sài Gòn thời còn bị cấm cản, đến khi vấn đề kiểm duyệt văn hóa bớt gắt gao và sắt máu thì nó được nằm trên những kệ sách cũ, trong những tiệm sách cũ Sài Gòn.

Có một điều lạ là hầu hết những cuốn sách quí, văn học nước ngoài đều có thể tìm được trong các tiệm sách cũ trên đường Lê Thánh Tôn, quận 5 và đường Cách Mạng Tháng Tám, quận Tân Bình, hay Nguyễn Oanh, Gò Vấp, Sài Gòn. Có những cuốn sách hiện tại vẫn bị cấm lưu hành, nếu là người mua sách thường xuyên và quen biết với chủ hiệu sách, những cuốn sách không tìm thấy trên kệ sách cũ vẫn có thể tìm được bởi sách được cất kĩ và bán cho người cần tìm.

Anh Lữ Như Hải, khách hàng mua sách cũ, chia sẻ: “Trước năm 1975 thì em thích những cuốn sách dạy ngữ văn như cuốn English for today đây, gồm 6 bộ.”

Bà Nguyễn Thị Hiền, chủ tiệm sách cũ ở quận 5, Sài Gòn, chia sẻ: “Nói chung bán từ hồi trải dưới đất ngoài đường. Sau này mướn nhà rồi vô đây bán.”

Cái hay của các cửa hàng sách cũ là các chủ cửa hàng kết nối với các nhà nghiên cứu, nhà sưu tập sách và tác giả để lưu giữ bản sách quí, nếu có người yêu một cuốn sách quí trước 1975 nào đó cất công tìm, nghĩa là sách đã tìm được bạn đọc, thì các nhà sưu tập, nhà nghiên cứu không ngần ngại chia sẻ cuốn sách của họ cho người đó với giá rất mềm, có trích một ít cho chủ hiệu sách. Dường như mối dây kết nối giữa sách và độc giả ở Sài Gòn vẫn chưa bao giờ đứt rời mặc dù có một thời sách trở thành mối nguy của trí thức.

Sách mà trước 75 thì sau một quảng thời gian giờ nó mai một nhiều, nguồn sách bây giờ không còn dồi dào như những năm 2000, chính xác là năm chín mấy. - Người bán sách

Những đường sách cũ Sài Gòn như một dấu xưa, như một gạch nối giữa ký ức và hiện tại, giữa quá khứ bị lãng quên, thậm chí bị ruồng bỏ với hiện tại cuồng xoáy. Từ những cuốn sách được mua cân ký ở vỉa hè, giá rẻ hơn giấy lộn, người buôn sách đã tuyển chọn, lựa ra từng tác phẩm để tìm bạn đọc. Có thể nói rằng giá sách cũ ở Sài Gòn không hề rẻ, nhưng sách cũ Sài Gòn là nơi mà người ta có thể tìm được những cuốn sách quí trước 1975 sau khi đã đi mọi nơi để tìm.

Ông Hà Phước Hoàng, chủ tiệm sách cũ ở quận 5, Sài Gòn, chia sẻ: “Sách mà trước 75 thì sau một quảng thời gian giờ nó mai một nhiều, nguồn sách bây giờ không còn dồi dào như những năm 2000, chính xác là năm chín mấy.”

Bà Nguyễn Thị Hiền, chủ tiệm sách cũ ở quận 5, Sài Gòn, chia sẻ: “Nhiều tác giả hay lắm, mấy người trẻ hay tới tìm Nguyễn Nhật Ánh. Nhiều nhà văn hay lắm, nhiều đầu sách hay lắm nhưng mình đọc không hết được. Còn nguồn sách thì mình mua những người nhà họ không đọc nữa nên đem bán, còn cửa hàng mở được 20 năm rồi. Vốn thì ít ít, mình mua dần dần rồi mình bồi lên thành ra nhiều.”

Thời đại công nghệ mạng, độc giả có thể lướt web để tìm những tác phẩm cần, điều này dẫn tới hệ quả các tiệm sách giảm doanh thu đáng kể, và sách cũ không ngoại lệ. Nhưng với một số bạn đọc và nhà nghiên cứu, thú vui lục tìm sách cũ, nghe mùi giấy cũ và lần theo những trang sách xưa để nguộc dọc lịch sử, khám phá cái mới mẽ ngay trong cái tưởng như cũ rích vẫn là điều thú vị. Và có những đầu sách chỉ có ở tiệm sách cũ, bởi tác giả và dịch giả đã qua đời, việc hiệu đính hay tái bản nó khiến người ta không gần nó bằng những bản cũ.

Bà Nguyễn Thị Hiền, chủ tiệm sách cũ ở quận 5, Sài Gòn, chia sẻ: “Nói chung là nó mất một phần nhiều, hồi xưa người ta đọc sách nhiều nhưng giờ người ta lên mạng nên mình buôn bán khó khăn hơn.”

Nói chung là nó mất một phần nhiều, hồi xưa người ta đọc sách nhiều nhưng giờ người ta lên mạng nên mình buôn bán khó khăn hơn. - Bà Hiền - chủ tiệm sách

Ông Hà Phước Hoàng, chủ tiệm sách cũ ở quận 5, Sài Gòn, chia sẻ: “Triết học Tây phương hay văn học thì người ta vấn đang tìm tòi để phát huy văn hóa của thế hệ trước. Triết học Tây phương giờ vẫn có độc giả tìm tòi và người ta đọc rất nhiều, không phải là ít.”

Anh Lữ Như Hải, khách hàng mua sách cũ, chia sẻ: “Em thì thỉnh thoảng Thứ Bảy, Chủ Nhật mình đi kiếm sách, thú vui là ngày cuối tuần thư thái, nâng cao kiến thức. Như em kiếm sách giải trí như truyện tranh hoặc sách tiếng Anh, những cuốn sách này vừa giải trí vừa nâng cao kiến thức.”

Nếu như những năm cuối thập niên 1990 của thế kỉ trước, hình ảnh quen thuộc ở các tiệm sách cũ Sài Gòn vẫn là những nhà nghiên cứu, nhà sưu tập và một số rất hiếm hoi những sinh viên trẻ, thì hiện tại, hình ảnh đã hoàn toàn thay đổi. Hầu hết những người lục tìm sách cũ đều là các bạn trẻ, sinh viên. Họ tìm sách cũ, sách không được xuất bản và lưu hành trong thời đại họ đang sống để đọc và xem đó như một cánh cửa khác mở vào quá khứ trong hàng loạt cánh cửa mở ra ở thời đại công nghệ thông tin phát triển.

Một ngày cuối tuần hay một ngày nghỉ phép, ngày rảnh rỗi và cô đơn, băng qua những đường phố xe cộ ồn ào, tìm đến đường sách cũ trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, đường Trần Huy Liệu hay đường Trần Nhân Tôn, đường Cách Mạng Tháng Tám… tha hồ lục lọi và có thể ngồi đọc cả ngày… Điều đó như một cách để người ta giảm stress, quên đi mọi nhọc nhằng hoặc tìm cho mình một cõi riêng, cõi của những ẩn dụ màu giấy úa và những tự tình tưởng đã đi vào quên lãng. Có thể nói rằng, Sài Gòn sẽ chẳng còn gì đẹp nếu như không còn ai giữ thói quen uống cà phê vỉa hè và lục tìm sách cũ.Nếu như những năm cuối thập niên 1990 của thế kỉ trước, hình ảnh quen thuộc ở các tiệm sách cũ Sài Gòn vẫn là những nhà nghiên cứu, nhà sưu tập và một số rất hiếm hoi những sinh viên trẻ, thì hiện tại, hình ảnh đã hoàn toàn thay đổi. Hầu hết những người lục tìm sách cũ đều là các bạn trẻ, sinh viên. Họ tìm sách cũ, sách không được xuất bản và lưu hành trong thời đại họ đang sống để đọc và xem đó như một cánh cửa khác mở vào quá khứ trong hàng loạt cánh cửa mở ra ở thời đại công nghệ thông tin phát triển.

Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam

Nguôn: https://www.rfa.org/vietnamese/news/reportfromvn/old-book-lovers-of-saigon-03092018111525.html

"Luật sư" bắt cô giáo quỳ 40 phút mới tha lỗi dùng bằng giả?

Thông tin tiếp theo vụ việc bắt cô giáo quỳ gối 40 phút. Theo 1 tài khoản facebook nói rằng, đã điều tra rõ về nghề nghiệp của vị luật sư đã nhục mạ nhân phẩm của cô giáo bằng hình thức bắt quỳ gối 40p. Cụ thể như sau:

10/03/2018

Ông Võ Hòa Thuận thừa nhận có nói câu “Cô có quỳ được hay không” nhưng nói lúc đông người và không nhằm mục đích buộc cô giáo phải quỳ. Ông đã xin lỗi chân thành với cô giáo ngay lúc ấy.

Ông Võ Hòa Thuận, phụ huynh được nói là đã ép cô giáo N. ở Trường tiểu học Bình Chánh, Long An quỳ xin lỗi, trần tình sự việc đã xảy ra.

“Thực tình tôi không muốn nói thêm chuyện này, vì giờ tôi có nói gì ra thì dư luận cũng sẽ tiếp tục… Tôi đã có tường trình và kể lại với đảng ủy, tôi cũng đã làm kiểm điểm hết”, ông Thuận nói.

Theo lời kể của ông Thuận trước đó và nội dung chủ yếu trong bản tường trình, cô giáo mới về dạy học, bản thân ông chưa biết cô là ai nhưng nghe cô bắt con ông quỳ nhiều lần nên đến trường phản ảnh.

“Lúc có mặt thầy hiệu trưởng, tôi có bàn về các giải pháp cho con tôi chuyển trường, chuyển lớp… đều không được chấp thuận. Tôi có nói câu cái ghế nhỏ xíu như thế cô có quỳ được hay không mà bắt học sinh quỳ. Tôi có nói câu đó hai lần nhưng lúc nói là có mọi người, và không nhằm mục đích gây áp lực cho cô giáo”, ông Thuận kể.

Theo ông Thuận, lúc thầy hiệu trưởng mới đi ra khỏi phòng, chỉ còn vợ chồng ông và bà hội trưởng phụ huynh lớp ngồi nói chuyện. “Tại tôi biết lúc đó gần tới giờ cơm, ý định của tôi là nán lại coi con ăn cơm như thế nào vì trước giờ tôi cũng chưa thấy con ăn ở trường”, ông Thuận nói.

Trong khi ngồi nán lại nói chuyện, cô N. cũng còn ngồi ở đó. “Lúc đó nếu cô N. đi với thầy hiệu trưởng luôn thì chắc không sao rồi. Nhưng lúc cô ngồi ở đó thì chị em tôi có nói qua nói lại những câu ý như không yên tâm về cách dạy của cô.

Nghe vậy, cô N. mới nói câu mà như cô đã tường trình là cô quỳ để chúng tôi tin tưởng, rồi lên ghế quỳ liền. Thấy cô giáo quỳ, tôi tá hỏa năn nỉ cô đừng quỳ nữa. Nhưng lúc này có lẽ cô cũng giận ngược lại nên không chịu xuống. Tình huống lúc đó nói thật là kể ra cũng không hết.

Sau khi thấy cô giáo quỳ, tui tá hỏa năn nỉ cô không được rồi bỏ ra ngoài. Còn lại vợ tui và chị hội trưởng ở trong phòng tiếp tục năn nỉ cô giáo. Khi tui trở lại trong phòng, thấy cô giáo vẫn quỳ, tui tiếp tục năn nỉ, xin lỗi cô giáo để cô thôi quỳ.

Sau đó, chúng tôi đã xin lỗi thêm cô giáo rất chân tình”, ông Thuận kể.

Trong khi đó trong bản tường trình của mình, cô N. nói ông Thuận nhiều lần lặp lại ý muốn cô phải quỳ dù cô đã nhận sai và xin lỗi.

“Ở tình huống không còn đường lui và do suy nghĩ non nớt của bản thân là làm để mọi việc giải quyết xong nên tôi đã quỳ trong thời gian 40 phút”, cô N. viết trong bản tường trình.

Cô N. cũng cho biết sau khi cô quỳ xong, phía ông Thuận còn trao đổi với cô một số việc. “Lúc này thái độ của họ đã lắng xuống, nam phụ huynh có nói lời xin lỗi tôi cũng như yêu cầu tôi không được có những hành động như thế nữa. Sau đó họ mới chịu cho tôi về lớp”, cô N. viết.

“Tôi đã phải quỳ 40 phút”

Theo nội dung tường trình, trong quá trình làm việc với phụ huynh ngày 28-2, cô N. cũng như nhà trường nhận thấy hành động của cô khi phạt quỳ học sinh là sai nên đã xin lỗi và hứa khắc phục triệt để, không để xảy ra nữa.

“Nhưng phía phụ huynh nhất quyết không chấp nhận lời xin lỗi, đồng thời yêu cầu nhà trường đổi giáo viên hoặc chuyển lớp cho con họ. Bên phía nhà trường thì lại có quan điểm là không thể làm như vậy do đây là thời điểm cuối năm hồ sơ không thể thay đổi”, bản tường trình ghi.

”Phía phụ huynh vẫn khăng khăng không chịu xuống nước. Phụ huynh nam (ông Thuận – PV) cứ nhắc đi nhắc lại: con tôi không có lỗi cô bắt quỳ, bây giờ cô đang có lỗi cô quỳ lại đi. Cô quỳ được tôi coi như chuyện này giải quyết xong.

Tôi giữ im lặng trước thái độ của phụ huynh vì cho rằng mình đã sai và cũng không biết phải giải quyết thế nào cho thỏa đáng. Còn về phía phụ huynh vẫn khăng khăng lập lại nhiều lần ý muốn tôi phải quỳ.

Trong tình hình bản thân đứng trước sức ép lớn từ phía phụ huynh, đồng thời cũng nhận thấy bản thân mình sai trước, tôi không nghĩ được gì khác, chỉ muốn mọi việc được giải quyết xong nên có suy nghĩ buông xuôi, hơn nữa hiệu trưởng cũng không có ý gì về thái độ của phụ huynh.

Sau đó, nhìn đồng hồ gần đến giờ ra chơi nên tôi có hẹn phụ huynh 9h khi học sinh vào lớp sẽ thực hiện. Trong quá trình chờ đó thì phía hiệu trưởng có nói với phụ huynh rằng giáo viên đã biết sai và cũng có ý quỳ thì coi như bỏ qua, nhưng phụ huynh vẫn một mực không đồng ý.

Sau đó, khi đến 9h tôi có chút nấn ná chờ mọi việc xem có dịu lại hay không, lúc này hiệu trưởng nói nói với tôi rằng: cô ở lại đây, tôi đi dự giờ.

Cuối cùng tôi ở lại phòng cùng 3 phụ huynh. Phụ huynh nam nói đã đến giờ và đang chờ tôi làm (tức quỳ gối – PV). Ở tình huống không còn đường lui và do suy nghĩ non nớt của bản thân là làm để mọi việc giải quyết xong nên tôi đã quỳ trong thời gian 40 phút.

Sau khi sự việc xảy ra, bên phía phụ huynh còn trao đổi với tôi một số việc, lúc này thái độ của họ đã lắng xuống, nam phụ huynh có nói lời xin lỗi tôi cũng như yêu cầu tôi không được có những hành động như thế nữa. Sau đó họ mới chịu cho tôi về lớp”, cô N. viết.

”Nghe cô N. phải quỳ mà tôi bàng hoàng”

Là một trong những người có mặt trong nửa đầu của sự việc, ông Phạm Hữu Vốn – chủ tịch hội cha mẹ phụ huynh Trường tiểu học Bình Chánh, cũng kể lại sự việc lúc ông có mặt ở đó như lời cô N. tường trình.

“Khi nghe Thuận bắt cô quỳ, tôi đã nói không được. Nhưng sau đó do có việc gấp ở trung tâm bảo hiểm nên tôi phải đi về. Không ngờ sau đó cô N. vẫn phải quỳ. Tôi nghe mà bàng hoàng”, ông Vốn nói.

Trong khi đó một người có mặt tại buổi làm việc Đảng ủy xã Nhựt Chánh vào chiều tối 5-3 cho biết ông Thuận trình bày là không hề ép mà “cô N. tự nguyện quỳ hơn 10 phút, sau đó tôi đỡ cô dậy”. Ông Thuận cũng có nói sau khi cô N. quỳ, ông Thuận đã xin lỗi cô.

Sự việc vẫn đang gây xôn xao trong dư luận. “Vụ việc khiến chúng tôi vô cùng đau xót, bức xúc. Việc cô giáo phạt quỳ học sinh cũng bình thường, nhưng phụ huynh đối xử với giáo viên như thế thì ảnh hưởng lớn đến hình ảnh giáo dục sau này. Chúng tôi rất buồn thương cho các thế hệ giáo viên hôm nay”, ông Trương Công Nghệ – cựu giáo chức tại xã Nhựt Chánh, bức xúc.

Ông Nguyễn Văn Vốn – bí thư chi bộ Ấp 6 và là cha vợ của ông Thuận, bày tỏ: “Đây là một chuyện vô vùng đáng buồn. Nói sai thì trong việc này ai cũng có sai, từ cô giáo, hiệu trưởng đến phụ huynh. Đây là bài học rất lớn cho việc ứng xử, nếu các bên có cách ứng xử phù hợp hơn thì đã không xảy ra chuyện đáng tiếc như vậy”.

Nguồn: Tuổi Trẻ

Dưới đây là vụ việc được cô gái trẻ có nick Facebook PV tên Võ Trần Phương Thảo đăng tải có nội dung như sau:

THÔNG TIN TIẾP THEO VỤ VIỆC BẮT CÔ GIÁO QUỲ GỐI 40 PHÚT.

Sau 2 ngày điều tra : Chúng tôi đã làm việc với một số Lãnh đạo, Cựu lãnh đạo, một số Giảng viên của Trường Đại học Luật TP. HCM – Kết quả sơ bộ cho thấy Võ Hòa Thuận, kẻ đã nhục mạ nhân phẩm cô giáo N, bằng hình thức bắt quỳ gối xin lỗi trong 40 phút – Không hề có tên trong danh sách các học viên học hệ tại chức cũng như không hề có tên trong danh sách các sinh viên học hệ chính quy và hệ đào tạo từ xa. Vì vậy nhận định Võ Hòa Thuận dùng bằng cấp trường Luật là bằng cấp giả của chúng tôi là có cơ sở.

Chúng tôi sẽ tiếp tục tra cứu, điều tra về vấn đề bằng cấp của tên Thuận.

Chúng tôi cũng sẽ làm việc với Bộ Tư pháp, Hội Luật gia VN, Liên đoàn Luật sư VN – Để xác định tại sao Thuận lại có giấy phép hành nghề và mở Văn phòng Luật sư.

Khi kết quả điều tra kỹ lưỡng đã được thẩm định – Chúng tôi sẽ chuyển giao toàn bộ hồ sơ chứng cứ đến cơ quan Công an và đề nghị khởi tố Hình sự vụ việc. Kẻ ác sẽ phải bị trừng trị !

@ Chúng tôi quyết tâm đi đến cùng sự thật và quyết bảo vệ danh dự, nhân phẩm cho cô giáo N, cũng như thanh danh của nghề Giáo cao quý !

PV Võ Trần Phương Thảo

P/s : Ảnh tên côn đồ khoác áo Luật sư, Võ Hòa Thuận.

Tên Thuận cung cấp hồ sơ để hoạt động Văn phòng Luật sư cho các cơ quan chức năng, trong đó có bằng cấp học tại trường ĐH Luật TP.HCM

PV này còn đăng cả đoạn tường trình của cô giáo N bị vị luật sư kia bắt quỳ 40 phút, cụ thể bản tường trình của cô giáo N như sau:

Bản tường trình của cô giáo N, về vụ việc bị tên Thuận bắt phải quỳ xin lỗi.

Cộng đồng mạng cũng vào bình luận rất hài nước về vụ việc này nhân ngày mùng 8/3 ????

Người phóng viên này còn khẳng định rằng “mạng lưới cộng tác viên của chúng tôi có ở khắp mọi nơi và toàn là những người giàu tâm huyết, yêu chuộng công lý và rất có trình độ, nghiệp vụ điều tra”

Nguồn: http://autoxe.net/doi-song/luat-su-bat-co-giao-quy-40-phut-moi-tha-loi-dung-bang-gia.html

Friday, March 9, 2018

Lễ tang cho những đồng chí đã “mắc những lỗi lầm nghiêm trọng"

Trân Văn

Trân Văn là bút danh của một nhà báo có 28 năm làm việc ở nhiều vị trí khác nhau (Cộng tác viên, Phóng viên, Biên tập viên, Thư ký Tòa soạn) của một số đài truyền hình, đài phát thanh, nhật báo, tuần báo, báo điện tử tại Việt Nam và Hoa Kỳ.

Lễ tang cho những đồng chí đã “mắc những lỗi lầm nghiêm trọng"

08/03/2018

· Trân Văn

Trân Văn

Tuy tin đồn ông Lê Đức Anh, cựu Bộ trưởng Quốc phòng (1987 – 1991), cựu Chủ tịch Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1992 – 1997), cựu Ủy viên Bộ Chính trị Đảng CSVN (1982 – 1997), đã qua đời hôm 23 tháng 2 không chính xác nhưng vài nguồn thạo tin (trong đó có cả con trai ông Nguyễn Tấn Dũng, cựu Thủ tướng Việt Nam) đã đưa ra một số chứng cứ, cho thấy ông Anh đang trong tình trạng “thập tử, nhất sinh”.

Liệu hệ thống công quyền Việt Nam có tổ chức quốc tang cho ông Anh, người đã được nhiều đồng chí của mình loan báo công khai đã phạm một số sai lầm nghiêm trọng?

***

Nhắc tới ông Lê Đức Anh, người ta liên tưởng đến việc Việt Nam mất hàng loạt bãi đá ở quần đảo Trường Sa và vụ thảm sát tại bãi đá Gạc Ma.

Năm 1988, lần đầu tiên Trung Quốc đổ quân chiếm các bãi đá ở quần đảo Trường Sa. Ngày 31 tháng 1 năm 1988, Việt Nam mất bãi đá Chữ Thập. Ngày 18 tháng 2 năm 1988, Việt Nam mất thêm bãi đá Châu Viên. Ngày 26 tháng 2 năm 1988, Trung Quốc tiếp tục chiếm bãi đá Ga Ven. Ngày 28 tháng 2 năm 1988, tới lượt bãi đá Tư Nghĩa lọt vào tay Trung Quốc...

Để ngăn chặn Trung Quốc chiếm toàn bộ các bãi đá, cô lập những hòn đảo mà Việt Nam đang kiểm soát tại quần đảo Trường Sa, Hải quân Nhân dân Việt Nam đổ người và phương tiện xuống một số bãi đá còn lại và ngày 14 tháng 3 năm 1988, xung đột Việt – Trung bùng phát tại bãi đá Gạc Ma, 64 người lính của Hải quân Nhân dân Việt Nam mất mạng, ba tàu vận tải bị bắn chìm.

Lúc đầu, người ta gọi Gạc Ma là trận hải chiến thứ hai giữa Việt Nam và Trung Quốc trên biển Đông (trận hải chiến đầu tiên xảy ra ngày 19 tháng 1 năm 1974 tại quần đảo Hoàng Sa giữa Hải quân Việt Nam Cộng hòa và Trung Quốc), tuy nhiên theo thời gian, một số binh sĩ, sĩ quan của Hải quân Nhân dân Việt Nam may mắn sống sót, tiết lộ, hai bên không hề giao tranh. Bởi những người lính của Hải quân Nhân dân Việt Nam bị cấm dùng súng, kể cả bắn trả, thành ra họ đã trở thành bia sống cho Trung Quốc tác xạ.

Nói cách khác, sự kiện Gạc Ma hồi 14 tháng 3 năm 1988 chỉ là một cuộc đổ bộ nhằm khẳng định chủ quyền quốc gia trên biển nhưng Việt Nam đã không vũ trang cho những người lính lại còn cấm họ kháng cự, thành ra chỉ trong vài phút, kẻ thù giết gần như sạch sẽ một nửa đại đội.

Năm 2011, tại một cuộc hội thảo về sự kiện Gạc Ma 1988 do Trung tâm Minh Triết tổ chức, tướng Lê Mã Lương, Anh hùng các Lực lượng Vũ trang nhân dân, cựu Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, chính thức thừa nhận có lệnh cấm kháng cự ngoại xâm ở Gạc Ma. Tuy nhiên tướng Lương chỉ không nêu tên người ra lệnh mà chỉ nói đó là một “lãnh đạo cao cấp”. Năm 2012, tướng Nguyễn Trọng Vĩnh cung cấp thêm, “lãnh đạo cao cấp” đó là ông Lê Đức Anh (1).

Sau khi bãi đá Gạc Ma rơi vào tay Trung Quốc ngày 14 tháng 3 năm 1988. Ngày 23 tháng 3 năm 1988, Trung Quốc làm chủ bãi đá Xu Bi...

Những bãi đá Chữ Thập, Châu Viên, Ga Ven, Tư Nghĩa, Gạc Ma, Xu Bi mà Trung Quốc chiếm giữ hồi 1988 giờ đã được bồi đắp thành đảo nhân tạo. Chuỗi căn cứ quân sự mà Trung Quốc xây dựng trên các đảo nhân tạo này đang giúp Trung Quốc biến giấc mơ kiểm soát toàn bộ biển Đông thành hiện thực.

***

Nhắc tới ông Lê Đức Anh người ta còn liên tưởng tới “Hồi ức và suy nghĩ” của ông Trần Quang Cơ, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam (1986 – 1994) (2).

Trong “Hồi ức và suy nghĩ”, ông Cơ – nhân vật từng từ chối hàm Ngoại trưởng khi được giới lãnh đạo Đảng CSVN “phân công” thay ông Nguyễn Cơ Thạch (1980 – 1991), có 40 năm làm việc trong lĩnh vực ngoại giao (1954 – 1994) và được những viên chức ngoại giao cao cấp của Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam xem là người “bảo vệ tất cả những kế sách mà ông cho là hiệu quả trong cuộc đấu tranh không cân sức với Trung Quốc đến tận cuối đời” (3), rồi vì bất lực, ngán ngẩm khi quanh ông chỉ gồm toàn những “con bạc khát nước” nên tuyên bố từ bỏ cuộc chơi (xin rời khỏi Ban Chấp hành Trung ương Đảng CSVN – BCH TƯ Đảng CSVN, rời ngành ngoại giao không hề do dự) (4) – đã khắc họa rất rõ tâm, tầm của ông Lê Đức Anh.

Trong số các nhân vật tham gia hoạch định và chỉ đạo xúc tiến việc “bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc hồi đầu thập niên 1990, ông Lê Đức Anh chính là người chủ động sắp đặt mọi thứ, cả công khai lẫn kín đáo để cuối cùng hướng Việt Nam tới kết quả mà ông Phạm Văn Đồng, cựu Thủ tướng Việt Nam suốt từ 1957 đến 1987, phải buột miệng than trong một cuộc họp Bộ Chính trị diễn ra trong ba ngày từ 15/05/1991 đến 17/05/1991: “Đã hớ, đã dại rồi mà còn nói đặt sự nghiệp cách mạng lên trên hết… Người lãnh đạo không nên làm như vậy. Với Trung Quốc, vừa qua không phải là chúng ta bình thường hóa, mà là chúng ta đã bị ‘phụ thuộc hóa’ quan hệ” (Trần Quang Cơ - “Hồi ức và suy nghĩ”, Phần “Thành Đô là thành công hay là thất bại của ta?”) (5).

***

Tháng 8 năm ngoái, ông Trần Hùng – Trưởng nam của tướng Trần Độ, kể về tang lễ của cha mình hồi 2002.

Lễ tang tướng Trần Độ thuộc loại xưa nay chưa từng có. Tướng Trần Độ - một trong những công thần của Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam – được gọi gọn lỏn là “ông”. Hàng chữ “vô cùng thương tiếc” trên bức trướng được Ban Tổ chức lễ tang che lại. An ninh vây kín Nhà tang lễ, tạm giữ các vòng hoa để lột bỏ cho bằng hết những chữ liên quan đến việc bày tỏ sự tiếc thương hay xưng tụng ông Trần Độ là tướng. Ban Tổ chức lễ tang còn toan thu Sổ tang mà những người quý mến tướng Trần Độ đã chia sẻ suy nghĩ, tình cảm của họ về ông. Nỗ lực thu giữ bất thành thì xé bỏ những trang mà nội dung… không thích hợp.

Kịch tính lên tới đỉnh khi ông Vũ Mão, lúc đó là Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội lên đọc điếu văn với tư cách Trưởng Ban Lễ tang. Dẫu là Điếu văn nhưng nội dung thì rất nghiêm khắc, nhấn mạnh ông Độ “đã mắc những lỗi lầm nghiêm trọng”. Khi đáp từ, Trưởng nam của ông Trần Độ tuyên bố, gia đình Trần Độ không chấp nhận Điếu văn. Hàng ngàn người đến tiễn đưa tướng Trần Độ đồng loạt vỗ tay (6).

Năm năm sau (2007), lúc đã nghỉ hưu, ông Vũ Mão mới phân trần rằng, ông được “tổ chức” chỉ đạo đọc Điếu văn trong lễ tang tướng Trần Độ. Biết ông không đồng tình với nội dung Điếu văn, các “đồng chí” trấn an, “khi đọc về những đóng góp của tướng Trần Độ thì đọc to, đoạn nói về thiếu sót, khuyết điểm thì đọc nhỏ thôi”. Ông Mão đã làm đúng như thế vì không còn lựa chọn nào khác (7).

Tướng Trần Độ - người từng là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng CSVN, từng là Trưởng Ban Văn hóa Văn nghệ BCH TƯ Đảng CSVN, Phó Ban Tuyên huấn BCH TƯ Đảng CSVN, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Hội đồng Nhà nước – “đã mắc những lỗi lầm nghiêm trọng” nào để hệ thống công quyền Việt Nam phải tổ chức phân biệt đối xử cho thật rõ ràng đến như vậy?

“Những lỗi lầm nghiêm trọng” của tướng Trần Độ là việc truyền bá công khai các nhận định riêng như: “Nguyên nhân sâu xa của các hiện tượng tiêu cực trong Đảng và phần nào trong xã hội là ở cơ chế lãnh đạo toàn diện tuyệt đối của Đảng”. Thành ra: “Đảng phải tự mình từ bỏ chế độ độc đảng, toàn trị, khôi phục vai trò, vị trí vốn có của Quốc hội, chính phủ. Phải thực hiện đúng Hiến pháp, tức là sửa chữa các đạo luật chưa đúng tinh thần Hiến pháp. Đó là phải có những đạo luật ban bố quyền tự do lập hội, lập đảng, tự do ngôn luận, luật báo chí, xuất bản. Sửa chữa các luật bầu cử ứng cử tự do, từ bỏ quyền quyết định của cơ quan tổ chức Đảng, trừ bỏ ‘hiệp thương’ mà thực chất là gò ép”…

***

Tháng 3 năm 1974, ông Trần Độ và ông Lê Đức Anh cùng được phong trung tướng. Họ vẫn được xem như những nhân vật cùng thời. Vì đã “mắc những lỗi lầm nghiêm trọng” nên dẫu “nhắm mắt, xuôi tay”, tướng Trần Độ cũng chưa được tha.

Vậy tướng Lê Đức Anh có “mắc những lỗi lầm nghiêm trọng” nào không? Giới lãnh đạo Đảng CSVN chưa xác định. Chuyện mà nhiều nhân chứng như ông Trần Quang Cơ đã bạch hóa: “Bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc” bằng mọi giá, kể cả “phụ thuộc hóa” vào Trung Quốc vì cả hai đều là cộng sản, có thể dựa vào nhau để cùng tồn tại… hình như không phải chỉ là mơ ước và nỗ lực riêng của ông Lê Đức Anh.