Người lính lẫm liệt giữa tháng 4 hung hãn
Phan
Nhật Nam
Tháng 4 năm 2022
Di ảnh Tướng Lê Minh Đảo với
Bảo quốc Huân chương.
Courtesy: Facebook BPhuong Le
Kính tiễn biệt Thiếu Tướng Lê
Minh Đảo
Để nhớ Ngày “Anh Tư Về Trời”
Kết thúc cuộc chiến dang dở không thành
Nơi Quê Nhà Ở Việt Nam.
(30/4/1975-19/3/2020).
I- Giữa vũng lầy chính trị
Trong những ngày đầu tháng 4, 1975 Cựu Bộ trưởng Thông Tin Chiêu
Hồi Hoàng Đức Nhã, nay giữ chức vụ cố vấn riêng của Tổng Thống Việt Nam Cộng
Hòa Nguyễn Văn Thiệu, đã có mặt tại Singapore theo lời mời của Thủ Tướng Lý
Quang Diệu. Cá nhân cố vấn Nhã rất ái mộ nhà lãnh đạo họ Lý, bởi vị nầy đã
thành công trong quá trình cai trị (dẫu bị phê phán là độc tài, độc đảng theo
thói tục của chính giới Tây Phương) bằng việc thực hiện cho người dân Singapore
những điều mà chế độ cộng sản hứa hẹn “sẽ có nơi địa đàng trần thế”: Tự do, dân
chủ, việc làm, phồn thịnh kinh tế, ổn định xã hội… Mức sống người dân Singapore
được xếp hạng cao nhất Châu Á. Môi trường, thành phố, phi cảng Singapore được
đánh giá là những địa điểm công cộng sạch nhất thế giới. Tháp Đôi ở thủ đô nầy
có chiều cao nhất hơn hẳn toàn nhà Empire State Building hay Twin Towers của
New York.
Thủ Tướng Diệu không mời Cố Vấn Nhã đến do liên lạc bình thường
giữa những chính khách. Ông mời ông Nhã đến để trao gởi một “nguồn tin” quan
trọng. Thủ Tướng Lý vào thẳng vấn đề: “Đừng để mất thì giờ vô ích, tôi mời ông
tới đây bởi kết thúc (ở Việt Nam) sắp xảy đến. Rockefeller vừa hỏi ý kiến tôi
cũng như những vị lãnh đạo Á Châu khác, liệu chúng ta có cách gì để đưa ông
Thiệu ra đi hay không.”(2)
Hóa ra chuyến viếng thăm không chính thức các nước Đông Nam Á
của Phó Tổng Thống Mỹ Rockefeller nhân dịp viếng lễ tang người lãnh đạo cuối
cùng của thế hệ Thế Chiến thứ Hai, Thống Chế Tưởng Giới Thạch vừa qua (5 tháng
4) là để thông báo điều: “Đã đến lúc chính phủ Mỹ cần thay người cầm quyền ở
Nam Việt Nam”. Thủ Tướng Lý không nói thêm điều gì khác – việc “ai” sẽ thay thế
ông Thiệu là vấn đề của Sài Gòn với những người như Đại Tướng Minh, Khiêm, hoặc
Cựu Phó Tổng Thống Kỳ… Ông chỉ thúc dục cố vấn Nhã: “Hãy khẩn báo cho ông anh
của ông như thế mà thôi. Riêng ông nên ở lại đây. Đừng về lại Sài Gòn, tôi sẽ
lo liệu cho gia đình ông ra khỏi nước. Người Mỹ cũng đã xếp đặt sẵn một nơi cho
ông Thiệu lưu trú…”(3)
Không biết cuộc mạn đàm đã được thâu băng, cũng như nơi Dinh Độc
Lập máy ghi âm mật (do văn phòng CIA Sài Gòn gài) luôn hoạt động, Nhã thông báo
liền cho Tổng Thống Thiệu nguồn tin chẳng mấy phấn khởi nầy; một phần ông cố
vấn cũng đã hiểu ra thực tế: “Giới quân nhân, những tư lệnh chiến trường đã
không còn tin tưởng nơi ông tổng thống vốn xuất thân từ quân đội này nữa.”
Cuộc rút bỏ Tây Nguyên sau ngày 10 tháng Ba (ngày quân đội Bắc
Việt tổng tấn công Ban Mê Thuột), tiếp theo lần di tản Huế, Đà Nẵng, Quy Nhơn,
Nha Trang (cuối tháng 3) với thảm cảnh kinh hoàng của dân và lính vượt khỏi tất
cả những dự kiến; làm tan vỡ sức chiến đấu, phá hủy quân trang cụ, vũ khí của
hai Quân Khu I và II đã bày ra điều cùng cực phi lý và tàn nhẫn: Trung Tướng
Nguyễn Văn Thiệu, Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa không nắm vững chính trị lẫn
quân sự của tình thế. Chỉ riêng về mặt quân sự không thôi, ông cũng đã là một
người chỉ huy mất khả năng kiểm soát chiến lược lẫn chiến thuật mà một nhà lãnh
đạo cần phải có.
Nghĩ cho cùng cũng chẳng phải riêng của Tổng Thống Thiệu với
tình thế Việt Nam. Lời thông báo của Phó Tổng Thống Rockefeller cũng không là ý
kiến riêng của người lãnh đạo ở Tòa Bạch Ốc nhưng là phản ảnh thực tế về quyết
định của chính giới Mỹ đối với tình thế chung cho toàn vùng Đông Nam Á. Ngày 12
tháng 4, Nam Vang thất thủ, người lãnh đạo Sirik Matak cùng tất cả bộ trưởng
của chính phủ Long Boret (chỉ trừ một người thuận di tản theo đề nghị của Toà
Đại Sứ Mỹ) là những nạn nhân đầu tiên của cách hành hình man rợ hơn cả thời
Trung cổ do đám đao phủ Kmer Đỏ hành quyết. Họ không chết do bất ngờ, vì không
lường được tính ác ghê rợn của lực lượng cộng sản Khmer mà hơn ai hết, vị cố
vấn chính trị của tổng thống Campuchia đã có lá thư tuyệt mệnh gởi đến Đại Sứ
Dean John của Hoa Kỳ với lời lẽ khẳng quyết bi tráng như sau: “Kính gởi Ngài
Đại Sứ và các Bạn… Tôi chân thành cảm ơn lá thư ngài chuyển tới với đề nghị
giúp tôi phương tiện đi đến vùng tự do… Nhưng hỡi ơi, tôi không thể bỏ đi một
cách hèn hạ như thế được. Xin ngài cứ ra đi, và tôi cầu chúc ngài cùng đất nước
Hoa Kỳ có được nhiều điều hạnh phúc dưới cõi trời nầy. Nếu tôi có phải chết thì
cũng chết trên đất nước mà tôi vô cùng yêu quý dẫu cho đấy là điều bất hạnh,
nhưng chúng ta ai chẳng sinh ra và một lần mất đi. Tôi chỉ phạm một lỗi lầm là
đã tin vào ngài và tin vào những người Bạn Mỹ.“(4)
Lời báo động của người thân cận Hoàng Đức Nhã cùng tình thế bi
thảm của Campuchia, lẫn thực tế tuyệt vọng của miền Nam khi phòng tuyến Phan
Rang (mà cũng không bao giờ đã là một tuyến phòng thủ vững chắc được, bởi đấy
là một vùng đất có thể tiếp cận đến bởi bất cứ hướng tiến quân nào, kể cả hình
thái bao vây, chia cắt) bị tan vỡ, buộc Tổng Thống Thiệu phải hiểu ra rằng:
Những lá thư bảo đảm của Tổng Thống Nixon với những lời trịnh trọng “Tự do và
độc lập của Việt Nam Cộng Hòa luôn là mục tiêu tối thượng của chính sách đối
ngoại của nước Mỹ. Tôi hằng dốc sức thực hiện mục ấy suốt cuộc đời chính trị
của bản thân” (5) đã không còn mảy may giá trị, vì người viết như giòng chữ
(cho là thực tâm kia) đã đi ra khỏi Tòa Bạch Ốc với tình cảnh của kẻ “phạm tội”
sau vụ Watergate (9/8/1974).
Người thay thế ông, tổng thống không do dân cử, Gerald Ford, lại
bị trói buộc toàn diện bởi Nghị Quyết Sử Dụng Vũ Lực Chiến Tranh đã được Quốc
hội phê chuẩn từ tháng 11, 1973, cho dù Tổng Thống Nixon đã dùng quyền phủ
quyết bác bỏ. Nghị quyết này thật sự là phần hiện thực hiến định của đạo luật
cắt bỏ quỹ “Hoạt Động Tác Chiến” do Tu Chính Án Cooper-Church đệ trình Thượng
Viện Mỹ nhằm hạn chế quyền lực sử dụng quân đội Mỹ ở Đông Dương từ 1970 (6) –
Tất cả điều khoản, đạo luật này đã được lưỡng viện Quốc Hội Mỹ phê chuẩn thi
hành sau khi ký Hiệp Định Paris (27 tháng 1, 1973) và Thông Cáo Chung của
Kissinger cùng Lê Đức Thọ, ngày 13 tháng 7 cùng năm để “thúc đẩy các bên ký kết
thi hành hiệp định “Tái Lập Hòa Bình tại Việt Nam (sic).”
Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu nhất quyết không để thân phận mình
kết thúc tan thương oan khốc như tình cảnh của Cố Tổng Thống Ngô Đình Diệm,
cũng không muốn “hiển thánh vị quốc vong thân” trước nòng súng của binh đội
cộng sản. Ông dư biết “những kẻ thù chính trị sẽ không để cho ông yên thân; ông
lại càng ngao ngán tình đời vì Cựu Phó Tổng Thống Kỳ đã xuất hiện lại với một
khẩu P38 cặp kè bên hông hiện thực lời răn đe “phải làm một cái gì… và Sài gòn
sẽ là một Stalingrad” như trong lần nói chuyện ở Trường Chỉ Huy Tham Mưu tại
căn cứ Long Bình. Nhưng cốt yếu đối với người “bạn Mỹ”, người bạn mà vị chính
khách Campuchia Sirik Matak bên nước láng giềng kia đã phẫn uất kêu lên lời tán
thán – Ông Nguyễn Văn Thiệu phải ra tay trước – Vất bỏ gánh nặng mà ông cho là
“vô lý” với luận cứ: “Người Mỹ đòi hỏi chúng ta làm một việc bất khả thể. Tôi
đã từng nói với họ: Các ông đòi chúng tôi làm một việc mà các ông không làm nổi
với nửa triệu quân hùng mạnh, với những viên chỉ huy tài giỏi, và tiêu hơn 300
tỷ (Mỹ kim) trong hơn sáu năm… Rồi bây giờ tương tự như các ông chỉ cho tôi ba
đồng, bắt tôi mua vé máy bay hạng nhất, thuê phòng khách sạn 30 đồng một ngày,
ăn bốn, năm miếng bíp-tếch, uống bảy, tám ly rượu vang mỗi ngày. Đấy là một
chuyện hết sứ vô lý.” (7)
Sau khi so sánh cuộc chiến đấu của một dân tộc với cách thức đi
ăn tiệc với giá biểu “kỳ cục” kể trên, ông cao giọng tố cáo người bạn quý không
e dè: “… các ông để mặc chiến sĩ chúng tôi chết dưới mưa đạn pháo. Đấy là một
hành động bất nhân của một đồng minh nhân.” (8) Ông chát chúa lập lại: “Từ chối
giúp một đồng minh và bỏ mặc họ là một hành vi bất nhân.” (8bis)
Giới chức cao cấp của Tòa Đại Sứ Mỹ ở đường Thống Nhất (đối diện
với Dinh Độc Lập, nơi ông tổng thống đang nói cho buổi truyền hình trực tiếp)
theo dõi đủ nội dung của bài nói chuyện với những lời lẽ nặng nề như trên (bài
nói chuyện của một người đang cơn nóng giận chứ không phải ngôn ngữ ngoại giao
của một vị nguyên thủ quốc gia, một chính khách lãnh đạo). Tuy nhiên, người Mỹ
luôn là một người “bạn tốt“. Họ đã chuẩn bị cho ông một nơi an toàn và cách ra
đi kín đáo (cũng không thể kín đáo hơn), thích hợp với “danh dự của một vị
nguyên thủ” vì dù gì ông đã giúp họ cởi bỏ gánh nặng chiến tranh qua lần rút
quân có tính “danh dự” khỏi Việt Nam theo điều khoản của Hiệp định Paris.
Tuy nhiên, cuối cùng lời của Ông Nguyễn Văn Thiệu có phần chính
xác như câu nói bất hủ: “Đừng nghe những gì cộng sản nói mà hãy nhìn những gì
cộng sản làm” vì quả thật pháo đang rơi xuống, đang trút xuống như mưa lũ trên
đầu người lính… cũng trên đầu người dân. Đạn pháo, hỏa tiễn của binh đoàn quân
cộng sản Bắc Việt (thuần là đơn vị quân đội Hà Nội) đang dội xuống như mưa lũ ở
Long Khánh – Cửa ngõ phía Đông-Bắc dẫn vào Sài Gòn – nơi bản doanh Sư Đoàn 18
Bộ Binh do Thiếu Tướng Lê Minh Đảo giữ quyền tư lệnh – Vị tướng lãnh thăng cấp
cuối cùng của quân lực để chứng thật cùng thế giới và lịch sử: Người Lính nào
đã quyết tâm chiến đấu thực hiện nghĩa vụ Bảo Quân An Dân nơi Miền Nam. Và sự
sụp vỡ ngày 30 tháng Tư, năm 1975 hoàn toàn vượt tầm đạn bắn ra từ nòng súng
chiến đấu của họ – Quân Lực Cộng Hòa.
II- Mặt đối Mặt qua bãi lửa
Bình nguyên tỉnh Long Khánh trải rộng trên vùng rừng miền Đông
Nam Bộ, tả ngạn sông Đồng Nai, trước đây vốn là Quận Xuân Lộc thuộc Tỉnh Biên
Hòa. Năm 1955 Chính Phủ Việt Nam Cộng Hòa thành hình những đơn vị hành chánh
mới, Xuân Lộc tách ra thành một tỉnh riêng với thủ phủ là vị trí của quận đường
cũ nay được mang thêm danh xưng là Quận Châu Thành, Tỉnh Long Khánh. Long Khánh
nằm trên ngã ba của Quốc Lộ 20 (đi Đà Lạt) và Quốc Lộ I, lối ra Trung, đường đi
Hàm Tân, Phan Thiết. Sau thành công đánh chiếm Tây Nguyên (Vùng II) và Vùng I
Chiến Thuật do sự rút bỏ hỗn loạn của quân đội Miền Nam (mà thật sự chỉ do
quyết định toàn quyền, độc nhất của Tổng Thống NguyễnVăn Thiệu); phía cộng sản
rút kinh nghiệm từ Mậu Thân (1968) và Tổng công kích Xuân-Hè 1972 (thất bại do
phân tán lực lượng trên nhiều mục tiêu, lẫn lộn giữa “điểm-mặt trận chính” và
“diện-mục tiêu phụ”); chiến dịch năm nay, 1975, Bộ Tổng Quân Ủy quân đội Miền
Bắc quyết tâm tiêu diệt Miền Nam qua chiến thuật tập kích tấn công từ một điểm
xong mở rộng ra, tránh giao tranh nếu gặp kháng cự mạnh để tất cả đồng nhất
tiến về Sài Gòn – mục tiêu cuối cùng phải đánh chiếm của cuộc chiến tranh “giải
phóng ngụy danh”…
Trung Ương Đảng ra lệnh cho Trung Ương Cục Miền Nam cùng tất cả
lực lượng vũ trang phải hoàn thành công cuộc giải phóng Miền Nam. “Xung phong
tiến lên tấn công Sài Gòn, mà hiện tại kẻ thù đang tan rã, không còn sức mạnh
chiến đấu. Chúng có năm sư đoàn, chúng ta có mười lăm sư đoàn, chưa kể đến lực
lượng hậu bị chiến lược. Chúng ta phải chiến thắng bất cứ giá nào: Đấy là quan
điểm của Trung Ương Đảng. Khi tôi (Lê Đức Thọ) rời miền Bắc, các đồng chí ở Bộ
Chính Trị đã nói rằng: “Đồng chí phải đoạt thắng lợi, đồng chí chỉ trở về với
chiến thắng” (9)
Chiến dịch Hồ Chí Minh được đặt tên qua công điện 37/TK do chính
Lê Đức Thọ, Chính ủy chiến dịch phổ biến đến với tất cả lực lượng vũ trang đang
có mặt tại miền Nam: Mười lăm sư đoàn quân chính quy cộng sản Bắc Việt. Những
danh xưng này cần phải viết đủ để trả lời cho những quan điểm chiến lược vạch
nên từ Tòa Bạch Ốc, Ngũ Giác Đài, được phổ biến khắp hệ thống truyền thanh,
truyền hình thế giới trong bao năm qua: “Chiến tranh Việt Nam là do lực lượng
Việt cộng (những người “quốc gia yêu nước Miền Nam” nổi dậy lật đổ chính quyền
Việt Nam Cộng Hòa); nếu lực lượng của Hà Nội có kể đến chăng thì cũng chỉ chiếm
một phần rất nhỏ, chỉ đóng vai trò “yểm trợ” vì “98% của vấn đề (chiến tranh)
là ở Miền Nam, chứ không là Miền Bắc”(10).
Bởi quan niệm như thế kia, nên hôm nay, sau lần ký Hiệp Định
Paris hai năm, ba tháng, tình hình quân sự hoá nên tồi tệ như một điều tất yếu,
và chắc rằng Lê Đức Thọ được chọn lựa giữ nhiệm vụ chính ủy cho chiến dịch đánh
chiếm không phải do tình cờ, vô cớ – bởi đấy là kẻ được thế giới trao tặng giải
Nobel Hòa Bình do đã thiết lập cùng Ngoại Trưởng Kissinger cái gọi là hiệp định
“tái lập hòa bình tại Việt Nam” kia. Chúng tôi không đủ nhẫn tâm, trân tráo để
viết hoa nên nhóm danh tự nầy – Vì nếu thế sẽ được đánh giá là “đã tham gia vào
một quá trình lừa lọc – Quá trình đùa cợt và khinh miệt nỗi khổ đau của toàn
Dân Tộc Việt” – Khối dân bi thương luôn cầu mong được sống một ngày bình an qua
gần nửa thế kỷ sống trong lửa.
húng ta trở lại chiến trường với Tướng Quân Lê Minh Đảo và những
người lính đang giữa trùng vây của lửa. Ở mặt trận Long Khánh. Ngay từ ngày đầu
của năm 1975, Sư đoàn 18 đã phải đối phó với tình trạng căng quân ra giữ vững
vùng lãnh thổ trách nhiệm, cùng tập trung lực lượng để chiếm lại phần đất đã bị
lấn chiếm. Tiếng gọi là một sư đoàn, nhưng Tướng Đảo chưa hề tập trung đủ lực
lượng cơ hữu để điều động trong một cuộc hành quân quy mô cấp sư đoàn. Đầu
tháng Ba 1975, Trung Đoàn 48 lại tăng phái cho Sư Đoàn 25 trách nhiệm mặt trận
Tây Ninh, vùng Tây Sài Gòn cũng chung Vùng III Chiến Thuật với Sư Đoàn 18. Thế
nên khi trận chiến bắt đầu ngày 9 tháng 4, 1975 ông chỉ có một lực lượng sư
đoàn (trừ) gồm những đơn vị:
– Chiến đoàn 43 do Đại Tá Lê Xuân Hiếu chỉ huy gồm trung đoàn 43
(trừ Tiểu Đoàn 2/43 đóng giữ các cao điểm quan trọng) gồm Tiểu Đoàn 2/52 (cơ
hữu của Trung Đoàn 52;
– Tiểu đoàn 82 Biệt Động Quân Biên Phòng của Thiếu Tá Vương Mộng
Long.
Trước khi trận chiến bùng nổ, Thiếu Tướng Đảo khẩn thiết yêu cầu
viên tư lệnh quân đoàn, Trung Tướng Nguyễn Văn Toàn hoàn trả lại Trung Đoàn 48;
khi nhận được trung đoàn nầy về, Tướng Đảo xử dụng đơn vị để trấn giữ mặt đông
thị xã – đoạn đường từ Xuân Lộc đến thị trấn Giá Rai, mặt Bắc của Ngã Ba Ông
Đồn đường đi vào Quận Tánh Linh, Tỉnh Bình Tuy, trung tâm của mật khu Rừng Lá
mà từ đầu khởi cuộc chiến (1960) đã là một vùng bất khả xâm phạm, do đấy là
hành lang chuyển quân từ đồng bằng, vùng biển (Vùng III của VNCH) lên miền Tây
Nguyên.
Phải nói qua đơn vị kỳ lạ này với sự tồn tại tưởng như huyền
thoại. Tiểu Đoàn 82 vốn thuộc Quân Khu II Tây Nguyên, khi mặt trận Ban Mê Thuộc
bị vỡ, Thiếu Tá Long vừa đánh vừa rút lui xuống đồng bằng. Từ Ban Mê Thuột,
Long đưa đơn vị vượt Cao Nguyên Di Linh băng rừng về Bảo Lộc (nằm trên Quốc Lộ
20 khoảng giữa đường đi Đà Lạt), ông tiếp tục băng rừng theo hướng Tây Nam về
Long Khánh. Ngày 6 tháng 4 (gần một tháng sau trận Ban Mê Thuột, ngày 10 tháng
3), Tướng Đảo nhận được một công điện khẩn từ các toán tiền đồn. Một đơn vị lạ
với y phục Biệt Động Quân xuất hiện. Sau khi kiểm chứng với Bộ Chỉ Huy Biệt
Động Quân Quân Khu III (Biên Hòa), Tướng Đảo dùng trực thăng bốc toán quân của
Thiếu Tá Long – một tiểu đoàn biệt động chỉ còn khoảng 200 người. Lực lượng
Chiến Đoàn 43 có nhiệm vụ phòng thủ nội vi Xuân Lộc hợp cùng các đơn vị của
Tiểu Khu Long Khánh do Đại Tá Phúc làm chỉ huy trưởng – Chiến Đoàn 52 của Đại
Tá Ngô Kỳ Dũng gồm Trung Đoàn 52 (trừ Tiểu Đoàn 2/52 tăng phái như kể trên) và
các đơn vị trinh sát, thiết giáp, pháo binh thống thuộc hành quân. Đơn vị nầy
trấn giữ dọc Quốc Lộ 20 (Bắc-Tây Bắc Long Khánh) từ Kiệm Tân (cứ điểm chặn
đường từ Đà Lạt xuống) đến Ngã Ba Dầu Giây (giao điểm của hai Quốc Lộ I và 20),
nút chặn về Biên Hòa, nơi đặt bản doanh của Quân Đoàn III, Sư Đoàn 3 Không Quân,
thị xã cách Sài Gòn 30 cây số về hướng Bắc.
Với quân số như kể trên, Sư Đoàn 18 Bộ Binh quả thật đã gánh một
nhiệm vụ quá khổ, dẫu trong thời bình yên chứ chưa nói về tình thế khẩn cấp của
tháng 4, 1975. Trước 1972, vùng này được tăng cường một lữ đoàn thuộc lực lượng
Hoàng Gia Úc – Tân Tây Lan, Lữ Đoàn 11 Chiến Xa do Đại Tá Patton chỉ huy (con
của Danh Tướng Patton của lực lượng thiết kỵ Hoa Kỳ trong Đệ Nhị Thế Chiến)
cùng những đơn vị bộ binh, nhảy dù Mỹ; chưa kể đến Sư Đoàn Mãng Xà Vương Thái
Lan tăng phái, trách nhiệm vùng Long Thành, dọc Quốc Lộ 15, đường đi VũngTàu.
Sư đoàn 18 lại là một đơn vị tân lập (chỉ trước Sư Đoàn 3 Bộ Binh của Vùng I),
nhưng những người lính cơ hữu cùng các đơn vị diện địa, tăng phái đã lập nên kỳ
tích tưởng không thực vào trong lúc toàn bộ quân lực, đất nước thậm khẩn cấp
nguy nan, những đại đơn vị đã vỡ tan vì cách điều quân “di tản chiến thuật”
quái đản phát xuất từ Dinh Độc Lập.
Thành lập từ năm 1965, đầu tiên đơn vị có danh hiệu là “Sư Đoàn
10 Bộ Binh”, và quả như số hiệu không mấy may mắn này báo trước, theo báo cáo
lượng giá hằng tháng SAME (System Advisor Monthly Estimation) của giới chức cố
vấn Mỹ cao cấp trong năm 1967, sư đoàn bị xếp hạng là một trong những đại đơn
vị yếu nhất của quân lực. Tính đến năm 1972, hiệu kỳ sư đoàn chỉ nhận một lần
tuyên công. Nhưng tất cả điều nầy đã thuộc về quá khứ, năm 1974 đơn vị trở nên
thành đơn vị xuất sắc nhất mang giây Biểu Chương Quân Công Bội Tinh (11), bởi
một điều đơn giản nhưng vô cùng thiết yếu đã được thực hiện: Tướng Quân Lê Minh
Đảo về nắm quyền chỉ huy đơn vị từ sau trận chiến Mùa Hè 1972, và ông đã dựng
nên sự biến đổi thần kỳ kia với bản lãnh thực sự của một “võ tướng”: Sống-Chết
cùng Binh Sĩ-Đơn Vị.
Phải, Thiếu Tướng Lê Minh Đảo không có gì ngoài những người lính
gian khổ dưới quyền, những viên sĩ quan cấp úy trung đội trưởng, với quân số
còn lại đúng “mười hai người” chờ đợi để chết trước lần một biển người, chiến
xa, đại pháo dập tới (12). Nếu có một người (chỉ một người thôi) để ông có thể
trao lòng tin cậy cùng là một vị tướng nổi danh liêm khiết – Thiếu Tướng Nguyễn
Văn Hiếu, Tư Lệnh Phó Quân Đoàn III – Nhưng oan nghiệt và uất hận thay, trong
giờ phút sôi lửa kia, vị tướng trung chính ấy đã chết vì một viên đạn bức tử
tại văn phòng do “sẩy tay, lạc đạn khi chùi súng?!” (13)
Quả thật, Thiếu Tướng Lê Minh Đảo không còn ai, không có ai
ngoài tập thể những Người Lính đang quyết lòng giữ chắc tay súng – Nhiệm vụ mà
họ xả thân tận hiến từ một thuở rất lâu không hề nói nên lời. Trận thử sức cuối
cùng, tháng 4, 1975 tại Xuân Lộc, Long Khánh là một dấu tích sẽ còn lại muôn
thuở với lịch sử.
Chúng ta không nói điều quá đáng. Hãy nhìn sang phía đối phương
để thử tìm so sánh, từ đấy lập nên phần thẩm định chính xác. Đối mặt binh đội
của Tướng Đảo là Quân Đoàn IV cộng sản Bắc Việt do Trung Tướng Hoàng Cầm chỉ
huy. Một quân đoàn vừa thành hình trong ngày 20 Tháng 7, 1974 theo sách lược
chung của cộng sản Hà Nội – Toàn phần vất bỏ Hiệp Định Paris, quyết thanh toán
Miền Nam bằng vũ lực với trận mở màn thử xem phản ứng của chính quyền, quân đội
Mỹ: Tấn Công Thị Xã Phước Long thuộc tỉnh Phước Bình (Đông Bắc Sài Gòn, 12
Tháng 12, 1974). Sau lần toàn phần chiếm đóng Phước Long (6 tháng 1, 1975) mà
chính phủ Mỹ hoàn toàn im lặng, cũng tương tự như phản ứng thụ động của Hạm Đội
7 Mỹ để mặc Hải Quân Trung Cộng chiếm đóng Trường Sa, tấn công tiêu diệt Hạm
Đội Việt Nam, Bộ chính trị trung ương đảng cộng sản Hà Nội quyết định thanh
toán Miền Nam bằng súng đạn, điển hình qua câu nói khoái trá của Phạm Văn Đồng
trong buổi hội đầu năm 1975: “Cho kẹo Mỹ cũng vào lại Việt Nam“. (14)
Hoàng Cầm chủ nhân của loại bếp ém khói, là tiểu đoàn trưởng của
lực lượng tấn công vào trung tâm phòng thủ Điện Biên Phủ năm 1954; khi chiến
tranh khởi cuộc (1960), Hoàng Cầm giữ chức tư lệnh Sư Đoàn 312, chuyển vào Nam
năm 1965 để chỉ huy Sư Đoàn 9 khi đơn vị này mới thành lập; Mậu Thân 1968, Cầm
phụ trách tham mưu của Trung Ương Cục Miền Nam; Tổng Công Kích 1972, tiếp lên
chức tham mưu trưởng và bây giờ, kể từ 1974 tư lệnh Quân đoàn 4, trách nhiệm
tấn công Sài Gòn từ mặt Đông Bắc qua ngõ Long Khánh của Tướng Đảo. Tướng Hoàng
Cầm có dưới tay ba sư đoàn: 6, 7 và 341, chưa kể lực lượng địa phương, yểm trợ
thuộc Quân Khu 7 cộng sản. Tương quan lực lượng coi như 4 đánh 1. Nhưng cũng
không hẳn thế, Tướng Hoàng Cầm còn được cả một bộ chính trị đảng cộng sản Hà
Nội trực tiếp chỉ đạo, yểm trợ và tăng cường với Văn Tiến Dũng, Tổng tham
trưởng quân đội Miền Bắc, Phạm Hùng, bí thư Trung ương cục Miền Nam, Lê Đức Thọ
ủy viên Bộ chính trị, Bí thư chiến dịch… Tất cả đang có mặt tại Lộc Ninh, nơi
chỉ cách chiến trường Xuân Lộc hơn 100 cây số đường chim bay.
Thọ vừa đến từ Hà Nội không phải theo “đường mòn Hồ Chí Minh”
với ba lô trên lưng như cách “mô tả” thành thạo trong những cuốn sách “nghiên
cứu” về chiến tranh Việt Nam; Thọ đến từ sân bay Nam Vang, đi xe hơi đến biên
giới Việt-Miên, xong dùng Honda tới Lộc Ninh (để tránh phi cơ và biệt kích của
phía VNCH phát hiện). Trước những nhân vật kể trên, Trần Văn Trà, Tư lệnh Khu 7
báo cáo về tình hình quân sự. Phạm Hùng hỏi về tiếp liệu đạn dược; viên cán bộ
phụ trách hậu cần trả lời: “Báo cáo đồng chí, ta có đủ đạn để bắn (bọn ngụy) sợ
đến ba đời…” (15)
Đấy không phải là lời nói đùa, vì sau này khi thắng lợi nghiêng
về phía quân Cộng Hòa, bộ tư lệnh mặt trận (cộng sản) đã cho thay thế Tướng
Hoàng Cầm bằng Trần Văn Trà, vốn là người chỉ huy chiến trường miền Đông từ
chiến tranh 1945-1954; và tăng cường thêm Sư Đoàn 325, đơn vị tổng trừ bị quân
đội miền Bắc, lực lượng nỗ lực chính đánh chiếm Nha Trang, Phan Rang đầu tháng
4, và Trung Đoàn 95B biệt lập từ vùng châu thổ Sông Cửu Long kéo lên tăng cường
– nâng tỷ số tác chiến (ban đầu) lên thành 5 đánh 1.
III- Trận Đánh
Thiếu Tướng Tư Lệnh Lê Minh Đảo chuẩn bị chiến trường đến mức
được coi là toàn hảo. Lấy kinh nghiệm đau thương của những đơn vị bạn thuộc hai
Quân Khu I và II: Sở dĩ các đơn vị này mất sức chiến đấu mau chóng vì không có
người lính nào còn được khả năng chiến đấu khi trong tay họ thay vì nắm chắc vũ
khí bấy giờ chỉ để bế đứa con nhỏ, lưng cõng cha, mẹ già bị nạn. Bằng tất cả
mọi phương tiện có được, Tướng Đảo cho di tản toàn bộ gia đình binh sĩ về hậu
cứ Long Bình và tổ chức một hậu phương an lành, tương đối đầy đủ cho tất cả.
Cất bỏ được nặng gánh gia định, người lính chỉ còn một hướng trước mặt – hướng
địch quân tiến tới.
Pháo binh là một yếu tố chiếm giữ phần lớn quyết định sự thắng,
bại chiến trường. Một khuyết điểm mà quân lực cộng hòa thường vấp phải là luôn
tập trung pháo binh lại một địa điểm để dễ chỉ huy, điều động. Nay Tướng Đảo
thay đổi chiến thuật, ông phân tán pháo binh lên những cao điểm như Núi Thị
(bên cạnh Đường 20 lên Định quán, đi Đà Lạt), đồi Mẹ Bồng Con (cạnh Quốc Lộ I,
đường về Biên Hòa), những cao điểm phía Đông và Đông Nam Xuân Lộc, nơi ngã ba
Tân Phong (cũng là một vị trí di động của Bộ chỉ huy; phần sau của chiến trận,
giai đoạn rút lui về Bà Rịa (Phước Tuy), dọc Tỉnh Lộ 2; những vị trí pháo này
sẽ yểm trợ vô cùng hữu hiệu cho đoàn quân di tản). Tuy phân tán nhưng khi tác
xạ, những vị trí pháo này cùng bắn một lượt nên “tập trung được hỏa lực vào một
mục tiêu” mà địch không dò tìm, phát hiện được vị trí pháo bắn đi (để phản
pháo).
Thứ đến yếu tố an toàn cho Bộ chỉ huy là một yêu cầu tối thượng
phải thực hiện. Tướng Đảo cho thiết lập những vị trí chỉ huy khác nhau được
đánh số 1,2,3… Khi một vị trí bị pháo, ông cho di chuyển qua vị trí thứ hai, và
luôn thay đổi trong suốt trận đánh (vị trí thứ nhất ở nhà ông trong thị xã; cái
thứ hai ở Tân Phong; thứ ba trong một vườn vú sữa phía Đông của vị trí thứ
hai). Để không cho đối phương an toàn trong vùng họ chiếm giữ, ông tổ chức
những trung đội thám sát hoạt động đằng sau phòng tuyến địch, chỉ định vị trí
tập trung quân, vị trí pháo binh (địch) xong gọi pháo binh (bạn) bắn tiêu diệt.
Điểm cao nhất của thị xã, Trường Trung Học Hòa Bình, ông thiết trí trung tâm đề
kháng với Đại Đội Trinh Sát Sư Đoàn do viên đại úy cứng cựa nhất trong số những
sĩ quan đại đội trưởng, Đại Úy Lê Phú Đa, Khóa 25 Đà Lạt. (16)
Và cuối cùng, bảo mật liên lạc truyền tin của ta, khai thác
truyền tin của địch để phát hiện ý đồ, cách điều quân, các hướng tiến quân của
đối phương để chặn đánh, giải quyết chiến trường, phá vỡ mưu định tấn công của
giặc. 5 giờ 40 sáng ngày 9 tháng 4, 1975- “Giờ H của Ngày N”, chiến dịch đánh
chiếm Xuân Lộc bắt đầu (17) với một trận mưa pháo 2.000 quả đạn từ nhiều vị trí
cùng đổ xuống trung tâm thị xã Xuân Lộc lập lại cảnh tàn sát của một ngày năm
1972, cũng buổi tháng 4 tại An Lộc.
Chính xác một giờ sau, 6 giờ 40, tám xe tăng được lính Trung
Đoàn 165, đơn vị tiền phong Sư Đoàn 7 tùng thiết xông vào trung tâm thị xã Xuân
Lộc, nơi đặt bộ chỉ huy Sư Đoàn 18. Lính cộng sản ngỡ rằng sau đợt pháo hung
hãn, và đội hình ào ạt, bề thế của những chiếc T54, thế nào cũng sẽ tràn ngập
mục tiêu dễ dàng như đã xảy ra ở những mặt trận “không cần giao tranh” nơi Vùng
I và II của tháng 3 vừa qua. Họ cũng được học tập, “Sư Đoàn 18 chỉ là một đơn
vị bộ binh tầm thường, nếu không nói là yếu kém.”
Nhưng hoàn toàn không phải là như thế, những xe tăng này mắc kẹt
giữa bãi mìn của một hệ thống tám lớp kẽm gai và mìn bẫy mà Thiếu Tướng Đảo đã
sẵn bố trí; không những chỉ thế, những phi cơ A37 và F5 từ phi trường Biên Hòa
được gọi đến chỉ sau ít phút cất cánh, và trên đồng trống, giữa những khu rừng
cao su đều đặn, đội hình của toán quân tùng thiết, chiến xa cộng sản trở nên
thành mục tiêu lộ liễu, trần trụi. Nhưng lính bộ binh của Trung Đoàn 165 cộng
sản không nhận ra chỉ dấu thất bại, họ tiếp tục tiến lên đợt xung phong thứ hai
với những chiến xa còn lại. Lính Đại Đội 1, Tiểu Đoàn 3, Trung Đoàn 48 đã đợi
sẵn với “hỏa tiễn 2.75 ly” đặt trên giá hai chân. Lưu ý yếu tố một đại đội
đương cự một trung đoàn – tức là tỷ lệ “1 chống 16”; và hỏa tiễn 2.75 vốn là vũ
khí cơ hữu của trực thăng vũ trang, sau khi quân đội Mỹ rút đi, khối lượng hỏa
tiễn này trở nên thặng dư, Thiếu Tướng Đảo biến chế thành vũ khí bộ binh dùng
để chống chiến xa bằng cách đặt trên giá tre hai chân, kích hỏa bằng pin, bắn
hạ ngay những chiến xa nầy trên tuyến phòng thủ cuối cùng, nếu như thoát được
những lớp mìn bẫy tiền tuyến.
Mặt Đông của thị xã, dọc Quốc Lộ I, Trung Đoàn 209 (cũng của SĐ
7) số phận cũng không mấy khả quan hơn – bởi họ gặp một đơn vị đang cơn uất hận
– Tiểu Đoàn 82 Biệt Động Quân của Thiếu Tá Vương Mộng Long. Lính biệt động đánh
để trả hận lần lui quân bi thảm của tháng trước từ mặt trận Ban Mê Thuột, hai
tiểu đoàn của Trung Đoàn 209 bị chôn chân trước tuyến phòng thủ của 82 Biệt
Động và Tiểu Đoàn 3/48 của Tướng Đảo. Sau nầy Hoàng Cầm ghi lại trận đánh trong
Hồi Ký Lịch Sử Quân Đội Nhân Dân: “Những đợt xung phong đánh vào sở chỉ huy của
Sư Đoàn 18 và hậu cứ Trung Đoàn 52 ngụy đều không thành công. Chiến sĩ ta giành
giựt với đich từng đoạn giao thông hào, qua mỗi căn nhà, căn phố. Điều đáng
ngạc nhiên là cuộc tấn công đã bị chặn lại không phải chỉ do pháo binh và không
quân yểm trợ, hệ thống phòng thủ vững chắc và sức chiến đấu ngoan cố của Trung
đoàn 43 ngụy, nhưng điều đáng nói là Đảo đã tổ chức cho từng người lính thuộc
sư đoàn mỗi một vị trí chiến đấu..” (18)
Mặt trận phía Bắc của Sư Đoàn 341 tương đối khả quan hơn, một
phần địa thế không thích hợp cho việc bố phòng của Chiến Đoàn 52 do Trung Tá
(Đại Tá) Ngô Kỳ Dũng chỉ huy. Viên tư lệnh sư đoàn cộng sản Trần Văn Trấn
đi theo với Trung Đoàn 266, đích thân chỉ huy cuộc tiến công. Bộ đội cộng sản
tùng thiết thoạt tiên mở được đường qua lớp kẽm gai, mìn bẫy thứ nhất tiến gần
đến vùng “Hố Heo Rừng”, nơi Quốc Lộ I chạy một đường quanh gắt trước khi đổ vô
thị xã. Nhưng quả như ước tính của Tướng Đảo, đại đội trinh sát của Đại Úy Đa
giăng một hàng lưới lửa bằng đại liên 50 chống chiến xa, hiệp cùng máy bay
AC119 Hỏa Long tự tầng trời đan kín thêm bằng đại liên Minigun bốn nòng chống
biển người vô cùng hữu hiệu.
Sư Đoàn 341 vốn là một sư đoàn tân lập gồm những thanh thiếu
niên vùng Quảng Bình vào Nam do nhu cầu “chính trị-quân sự” hơn là một đơn vị
tác chiến thuần thành, nên đám tân binh thiếu kinh nghiệm của đơn vị này quá
hoảng sợ hỏa lực của đại đội trinh sát, phi cơ Hỏa Long chạy dạt qua phần đất
của các Đại Đội 340 và 342 Địa Phương Quân Tiểu Khu Long Khánh. Thật không may,
đấy lại là những đại đôi địa phương cự phách của tiểu khu, cũng là của vùng
chiến thuật, nên cuối cùng đám lính trẻ tuổi của hai Tiểu Đoàn 5 và 7 thuộc
Trung Đoàn 266 phải tan hàng, chạy vào lẫn trốn trong khu vực dân cư, bến xe,
nhà thờ, trung tâm thị xã. Đại Đội Trinh Sát của Đại Úy Lê Phú Đa lập lại thành
tích “1 chống 16 – Một đại đội chặn đứng mũi tiến công một trung đoàn.”
Tưởng nên nói rõ cũng không thừa chi tiết: Theo tổ chức “tứ chế”
của quân đội cộng sản, một tiểu đoàn có 4 đại đội; một trung đoàn có 4 tiểu
đoàn. Vậy Trung Đoàn 266 kia đã xử dụng đến 16 đại đội để tấn công một đại đội
trinh sát của Đa. Cho dù rằng Sư Đoàn 341 báo cáo đã chiếm được một vài cơ sở
trong thành phố như dinh Tỉnh Trưởng, bến xe, khu chợ, nhưng đến 11 giờ cùng
ngày, Thiếu Tướng Đảo tương kế tựu kế, sử dụng những đơn vị trừ bị, Tiểu Đoàn
1/48 và chiến xa của Chi Đoàn 1/5 đẩy Trung Đoàn 270 ra khỏi ngoại vi thị xã;
phần bên trong Xuân Lộc. Ông phối hợp với vị Tỉnh Trưởng, Đại Tá Phúc dùng hai
đại đội địa phương tăng cường Tiểu Đoàn 1/43 diệt gọn tất cả các ổ chống cự lẻ
tẻ do những đám nhỏ của Trung Đoàn 266/Sư Đoàn 341 xâm nhập được nhân cơ hội
đợt pháo kích sáng sớm.
Tổng kết ngày chiến trận đầu tiên, chỉ riêng Sư Đoàn 341 đã bị
thiệt hại khoảng 600 chết và bị thương, cùng một số tù binh (ba mươi người).
Đám thanh thiếu niên nông thôn miền Bắc ngồi ngơ ngẩn giữa nhà cửa, gạch ngói
tan vỡ do đạn pháo họ vừa thực hiện, hiểu mường tượng ra về một phần ý nghĩa
của công tác “giải phóng” sau lần giao tranh với quân lực Miền Nam. Buổi chiều,
Thiếu Tướng Đảo khi đi thanh sát mặt trận bên trong thị xã, ông không quên ra
lệnh cho Phòng Quân Tiếp Vụ Sư Đoàn trích một số khẩu phần lương khô để nuôi ăn
đám tù binh còn rất mới. Chiều tối ngày 9 tháng 4 không hẳn là thời gian nghỉ
ngơi, phía cộng sản lại dụng tâm gây căng thẳng bằng cách pháo vào khu vực thị
xã thêm một loạt liên tục, cũng khoảng 2.000 ngàn quả đạn trên khắp các vị trí,
không loại trừ khu vực dân chúng, nhà thương, chùa, nhà thờ… Những địa điểm mà
họ ước tính dân chúng hay tập trung để trú ẩn do có ý nghĩ tội nghiệp cam chịu:
“Việt cộng sẽ tránh các nơi dân cư đông đúc, chốn tôn nghiêm, nhà thương trường
học…”
Năm 1972, ở An Lộc người dân đã nghĩ như thế và pháo cộng sản
cũng đã đánh giá Bệnh Viện Bình Long là một mục tiêu phải bị hủy diệt vì bọn
ngụy sẽ tải thương người bị thương đến đấy. Đêm 9 rạng 10, ngày 11 tháng Tư,
1975 ở Xuân Lộc cuộc pháo kích cũng mang chung một tính chất với cường độ ác
liệt hơn – do để yểm trợ cho bộ binh tiến chiếm bởi Bộ tư lệnh Quân Đoàn 4,
cộng sản vẫn không tin quân phòng thủ Xuân Lộc đứng vững sau hai cuộc tấn công.
5 giờ 30 sáng ngày 11, đợt tấn công thứ hai bắt đầu. Sư Đoàn 341
tiến chiếm từ hướng Tây Bắc dọc Quốc Lộ 20; Sư Đoàn 7 từ mặt Bắc đâm thẳng vào
thị xã; Sư Đoàn 6 từ hướng Đông, chân núi Chứa Chan nơi đặt Bộ tư lệnh chiến
dịch của Quân Đoàn 4. Tất cả ba mũi dùi đồng hẹn ở điểm đến – trung tâm Thị Xã,
Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn 18. Kết quả cũng tương tự như ngày 9, quân Cộng Hòa giữ chắc
vị trí, có khác chăng thêm một số chiến xa bị bắn hạ trên tuyến phòng ngự và
một số tù binh bị bắt. Những ngày chẳng mấy vinh quang này được Hoàng Cầm viết
lại trong Lịch Sử Quân Đội Nhân Dân: “Trong ba ngày đầu tiên của chiến dịch, Sư
Đoàn 7 bị tổn thất 300 chiến sĩ; Sư 341 thiệt hại 1.200… Cụ thể tất cả pháo 85
và 57 ly đồng bị phá hủy “(19).
Cùng lúc Văn Tiến Dũng cũng phải thú nhận trong Đại Thắng Mùa
Xuân: “Từ ngày đầu mặt trận Xuân Lộc đã diễn ra vô cùng gay go, ác liệt. Những
sư đoàn của ta tổ chức nhiều đợt tấn công vào thị xã, đánh đi đánh lại để chiếm
từng vị trí, và phải đẩy lui nhiều cuộc phản công của địch.” (19)
Cùng ngày Không Quân VNCH cũng góp thêm vào chiến thắng qua hủy
diệt hơn 100 xe quân sự tăng viện cho mặt trận. Ở Sài Gòn, không khí lạc quan
hừng lên, Tổng Thống Thiệu thúc dục Tướng Toàn cố gắng giữ vững Xuân lộc để có
thế đảo ngược tình thế… để “B52 có thể trở lại!” Tướng Toàn xử dụng Lữ Đoàn 3
Thiết Kỵ của Chuẩn Tướng Trần Quang Khôi từ Trảng Bom cố mở đường tiếp cận với
cánh quân Xuân Lộc, nhưng lực lượng thiết kỵ không thành công trong việc phá
chốt ở Ấp Hưng Lộc.
Không thành công trong việc dùng chiến xa để giải toả áp lực
cộng sản tại Xuân Lộc, Tướng Toàn xử dụng một thành phần hữu hiệu hơn – Lữ Đoàn
1 Nhảy Dù gồm bốn tiểu đoàn 1, 2, 8 và 9 được Tiểu Đoàn 3 Pháo Binh Dù trực
tiếp yểm trợ. Cuộc hành quân không vận lớn nhất của trận chiến thực hiện trong
hai ngày 11, 12 đưa đơn vị tổng trừ bị cuối cùng của Miền Nam vào trận. (20)
Sự xuất hiện của lực lượng nhảy dù tại trận địa đặt nên vấn đề
nghiêm trọng đối với tập thể lãnh đạo Bộ tư lệnh chiến dịch của Cộng quân.
Chiều ngày 11 tháng Tư, Văn Tiến Dũng, Lê Đức Thọ, Trần Văn Trà duyệt soát lại
kế hoạch tấn công theo chiều hướng mới. Dũng có ý kiến: “Nếu địch tăng cường
lực lượng phòng thủ Xuân Lộc thì ta không cần phải tập trung lực lượng để tấn
công chúng nữa… Chúng ta nên sử dụng sức mạnh của mình để đánh những lực lượng
ngoại vi (hàm chỉ Lữ Đoàn I Dù) trước khi chúng đặt chân xuống đất. Cũng nên
dùng pháo tầm xa phá hủy căn cứ Biên Hòa để máy bay chúng không thể cất cánh.”
Nội dung buổi hội cũng bàn thảo lại chiến thuật tấn công chính
diện mà đã không đem lại kết quả từ bốn ngày qua. Hẳn Trà và giới chức lãnh đạo
Trung ương Cục không quên lần tấn công thất bại An Lộc trong Mùa Hè 1972, cũng
trên địa bàn Quân Khu III này với lực lượng Quân Khu 7 cộng sản (21). Theo quan
điểm của Dũng, Tướng Cầm, Tư lệnh Sư Đoàn 7 ra lệnh cho các Trung Đoàn 165, 266
tiếp tục giữ vững vị trí đang trách nhiệm để sau đó từ từ rút đi, riêng Trung
Đoàn 209 trở hướng tấn công vào đơn vị nhảy dù vừa nhảy xuống trận địa.
Tóm lại, Bộ tư lệnh chiến dịch quyết định mở một mặt trận giả
(để đánh lạc hướng quân phòng thủ) bằng hai cuộc tấn công chính diện vào vị trí
đóng quân của Tiểu Đoàn 1/43 (có nhiệm vụ giữ thị xã) để phía quân đội Cộng Hòa
nghĩ rằng phía cộng sản vẫn cố công dứt điểm Xuân Lộc theo như kế hoạch ban đầu
– Trong khi chuyển hướng tấn công bằng cách đi vòng Xuân Lộc để (thực sự) tiến
thẳng về Sài Gòn. Trần Văn Trà thay thế Hoàng Cầm để trực tiếp thực thực hiện
kế hoạch.
Ngày 13 tháng 4, Trà họp ban tham mưu của Quân Đoàn 4 để thông
báo về việc thay đổi kế hoạch với luận cứ chính xác: “Địch tăng cường phòng thủ
Xuân Lộc sẽ gây nhiều bất lợi cho ta nếu cứ tiếp tục tấn công thị xã. Thế nên,
nếu chúng ta tiến chiếm Dầu Giây (Nam Xuân Lộc, trên Quốc Lộ I, lối về Biên
Hòa) thì Xuân Lộc không còn nằm trong tuyến phòng thủ của chúng nữa. Đồng thời
ta xử dụng pháo tầm xa 130 ly pháo sân bay Biên Hòa thì địch sẽ bị hạn chế khả
năng cho phi cơ xuất kích yểm trợ.” (22)
Trong chiều hướng của kế hoạch nầy, lực lượng cộng sản dần rút
đi, nới rộng vòng đai phòng thủ của thị xã. Tướng Đảo lập tức ra lệnh cho các
đơn vị chiếm lại những vị trí bị phía cộng sản chiếm giữ, tiếp nhận thực phẩm,
quân trang, đạn dược và tải thương. Cũng quả thực ông không biết được sự thay
đổi quan trọng về kế hoạch của Trung Ương Cục Miền Nam chỉ đạo từ Hà Nội. Nhưng
ông làm được gì hơn với chức vụ tư lệnh một sư đoàn bộ binh trong giờ phút nguy
nan nhất của cuộc chiến – mặt nổi của lần xếp lại “một trật tự mới trên toàn
thế giới”.
Hai trái bom CBU 55 “Daisy Cutter” nặng 15.000 cân Anh rơi xuống
từ lòng chiếc C130 phá toang một vùng rộng lớn trong phòng tuyến của quân cộng
sản dọc Quốc Lộ 20 tăng cường thêm sự quyết tâm giữ vững Long Khánh của phía
quân Cộng Hòa, nhưng cũng chính là màn khói (bất đắc dĩ phải chấp nhận) giúp
cho lần rút đi của bộ đội cộng sản với 235 xác đếm được trên trận địa thêm phần
hợp lý. Không một ai trong Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn III ở Biên Hòa, nơi Phòng hành
quân Tổng Tham Mưu Sài Gòn có ý niệm địch sẽ siết chặt Biên Hòa-Sài Gòn với hai
gọng kềm (hướng Bắc và Đông) bằng cách cắt Quốc Lộ I ở Dầu Giây và Quốc Lộ 15 ở
Long Thành qua thay đổi quan niệm chiến thuật theo tình hình thực tế nên bỏ qua
Long Khánh nơi họ đã thực sự thất bại – và biến thất bại nầy thành một kế nghi
binh.
Kế sách này càng thêm hữu hiệu khi mặt trận được tăng cường thêm
hai đơn vị mới, Sư Đoàn 325, tổng trừ bị quân đội Miền Bắc, đơn vị chủ lực
trong trận tấn công Nha Trang, Phan Rang ngày đầu tháng 3; và Trung Đoàn 95B
biệt lập từ đồng bằng Sông Cửu Long kéo lên tăng cường. Tòa Đại Sứ Mỹ phấn khởi
trước chiến thắng Long Khánh cố nài Quốc Hội Mỹ chuẩn chi $722 triệu quân viện
khẩn cấp cho Việt Nam, nhưng trong phiên họp ngày 17 tháng 4, Ủy Ban Quân Sự
Thượng Viện bác bỏ thẳng thừng như câu nói bất cận nhân tình của hai Thượng
Nghị Sĩ Jacob Javits và Edmund Muskie trong show truyền hình đại chúng “Face
the Nations”: “Cho tiền để lo việc di tản thì bao nhiêu cũng được chứ một xu
cho ngân sách quân sự cho Thiệu cũng không có”. (23)
Hai con người nầy trong ngày 15 tháng Ba vừa qua cũng đã “cứu
giúp” toàn bộ Dân Tộc Campuchia với giá tiền đúng $82,5 triệu đô-la Mỹ.
(23bis).
Đây là quan điểm thống nhất của Thượng lẫn Hạ Viện Mỹ hiện do
Dân Chủ nắm đa số mà không thiếu mặt hôm nay với Joe Biden, hai nhiệm kỳ Phó
Tổng Thống thời Obama (2008-2016), cũng là ứng viên đảng Dân Chủ sáng giá nhất
của trong cuộc bầu cử năm nay 2020.
Chiến trận lắng xuống, các đơn vị cộng sản dần rút đi, chỉ còn
pháo kích cầm chừng vào các vị trí phòng thủ. Ngày 20 tháng 4, Tướng Toàn và
Đại Tá Thọ, Trưởng Phòng Hành Quân Quân Đoàn III đích thân đến giao cho Tướng
Đảo một lệnh mơ hồ như vô cùng kích động: Rời bỏ Xuân Lộc về bảo vệ mặt trận
Sài Gòn. Hóa ra quân cộng sản đã hoàn tất kế sách bỏ trống Xuân Lộc từ một tuần
trước. Thiếu Tướng Đảo phản đối, nhưng viên tướng tư lệnh khẳng định: Đó là
lịnh của ông Thiệu! Thiếu Tướng Lê Minh Đảo chỉ có đúng nửa ngày để hoàn tất
một kế hoạch rút quân bao gồm lực lượng một sư đoàn cơ hữu cùng các đơn vị tăng
phái và yểm trợ, chưa kể thành phần diện địa của Tiểu Khu Long Khánh. Hành quân
rút lui là hình thái hành quân khó nhất – Bởi đã mang sẵn mầm thất bại – Những
danh tướng của quân sử thế giới mấy ai thực hiện được kể cả Hốt Tất Liệt,
Napoléon, Rommel…
Nhưng như một phép mầu – một mầu nhiệm do trí tuệ và dũng lược
kết hợp nên thành, cộng với lòng yêu quý chiến sĩ, đơn vị của một tướng lãnh
trên chiến địa. Thiếu Tướng Lê Minh Đảo đã hoàn tất cuộc lui binh về Bà Rịa,
bảo toàn đơn vị, vũ khí, thậm chí đến hai khẩu pháo 175 ly hạng nặng cũng giao
lại đủ cho quân đoàn. Cũng một phần, lực lượng giữ phần hậu vệ đoàn di tản là
Lữ Đoàn 1 Nhảy Dù do Trung Tá Nguyễn Văn Đỉnh chỉ huy. Trung Tá Đỉnh là Tiểu
Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 6 Dù – Đơn vị đã giải tỏa An Lộc trong trận đánh ngày 8
tháng 6, 1972 mà đơn vị cộng sản đóng chốt ở Xa Cam, Nam An Lộc chỉ còn đúng
một người – Tù binh tên Nguyễn Văn Tiền.
Cũng có một điều cần ghi thêm là Chuẩn Tướng Lê Quang Lưỡng, Tư
Lệnh Sư Đoàn Dù đã bất chấp lệnh của Tổng tham mưu, vất bỏ mưu đồ “xé lẻ” đơn
vị bách thắng này của ông Thiệu (do lo sợ một cuộc đảo chánh), nên đã gởi một
đơn vị nhảy dù khác – Tiểu Đoàn 7 Nhảy Dù do Trung Tá Nguyễn Lô. Lô “lọ rượu”
đơn độc đưa quân đi ngược Tỉnh Lộ 2 (từ Bà Rịa – Phước Tuy lên Long Khánh) đón
đoàn quân di tản. Lô dẫn quân đi như ánh chớp, và Tiểu Đoàn 7 Dù là đơn vị cuối
cùng chặn giặc nơi Cầu Xa Lộ, cửa ngõ chính của Sài Gòn ở hướng Bắc.
IV- Kết Từ
Khi Dương Văn Minh ra lệnh đầu hàng, buông súng, Thiếu Tướng Lê
Minh Đảo dừng quân trên xa lộ Biên Hòa, nhìn vào hướng Trường Bộ Binh Thủ Đức,
Long Thành, Bà Rịa, và xa kia Xuân Lộc, Long Khánh, gần hơn Trung Liệt Đài của
Nghĩa Trang Quân Đội, Long Bình… Ông thấy thấp thoáng bức tượng Tiếc Thương
(24) tạc hình Người Lính Chờ Đợi in hình trong không gian mờ khói đạn. Người
lính cuối cuộc chợt thoáng nhớ những lời thơ ngắn “Vì anh là lính áo rằn. Ra đi
nào biết mấy trăng mới về…”
Những câu thơ của em ông, Trung Tá Lê Hằng Minh – Tiểu Đoàn
Trưởng Tiểu Đoàn 2 Thủy Quân Lục Chiến “Trâu Điên”, người lính đã ra đi từ ngày
Hè năm 1966 nơi chiến trường Trị Thiên, ở chân Cầu Câu Nhi Phường. Cầu thuộc
Phường Câu Nhi, Phong Điền, Thừa Thiên là nơi đâu? Rất nhiều người lính đã ra
đi, không trở về từ những vùng đất không mấy ai biết. Hôm ấy, sáng 30 Tháng Tư
năm 1975, rất nhiều người lính không còn chốn trở về, trong số có Anh, Người
Lính mất Quê Hương – Người Lính Sống – Chết một lần với Miền Nam. Với Việt Nam.
Phan Nhật Nam
--
