Ai đã chôn vùi giấc mộng của Hillary Clinton? - Trọng Đạt

Ai đã chôn vùi giấc mộng của Hillary Clinton?

 Trọng Đạt

Hillary Clinton nay lại thành đề tài bàn luận sôi nổi của truyền thông qua cuốn sách mới xuất bản của bà, Clinton làm sống lại cuộc tranh cử tổng thống ầm ĩ trong năm vừa qua. Sau hơn nửa năm yên lặng để viết hồi ký, nay bà lại đăng đàn diễn thuyết, chỉ trích kết quả cuộc bầu cử là gian dối (Hillary Clinton Says Election Results Could Be Fake). Clinton vẫn cay đắng về sự thất bại năm 2016, không ngớt lời chỉ trích, lên án Donald Trump người mà bà nghĩ là đã đoạt ngôi vị của mình bằng con đường bất chính.

Cách đây hai tháng, vào ngày 27-7-2017, một bản tin trên US Today của Hillel Italie nói Hillary Clinton đặt tên cuốn sách mới là Những Gì Đã Xẩy Ra (Hillary Clinton calling new book ‘What Happened’). Tác giả bài viết kể sơ những lý do (Clinton nêu ra) đã khiến bà thất cử; trước hết do Nga can thiệp; sau do ông giám đốc FBI James Comey.

  

Và bây giờ bà đã ra mắt sách. Chuyện bầu cử tổng thống tại Mỹ cứ bốn năm một lần, nó y như cơm bữa chẳng có gì lạ. Các ứng cử viên sau khi thất cử thường giữ im lặng cho qua luôn. Riêng Clinton vẫn còn bị nhiều ám ảnh, cay cú, tiếc nuối về sự thất bại của mình nên đã kể lại đầu đuôi cuộc tranh cử đầy tranh cãi ồn ào vừa qua. Nhiều người cho là ông Donald Trump đã kết thúc sự nghiệp chính trị của Clinton. Chính bà cũng tin như vậy.

Nếu nghĩ thế thì thật oan cho ông Trump. Nói cho công bằng chính Barack Obama là người đã chôn vùi giấc mộng nữ tổng thống đầu tiên của bà chứ không phải Donald Trump.

Không nói xa xôi cho nhiều, chỉ tính từ sau thế chiến và cuộc chiến Cao Ly cho tới nay đã 64 năm, mặc dù bốn năm bầu cử tổng thống một lần. Nhưng trên thực tế người dân bầu cho một đảng giữ hành pháp hai nhiệm kỳ. Chỉ trừ một trường hơp đặc biệt Cộng Hòa làm ba nhiệm kỳ dưới thời tổng thống Reagan (1981-1989) và tổng thống Bush cha (1990-1993). Sở dĩ như vậy vì Reagan là một tổng thống (CH) vào hàng ngoại hạng. Không ai có thể sánh được với ông. Và phó tổng thống Bush cha dựa vào uy tín của tổng thống Reagan nên Cộng Hòa được làm thêm một nhiệm kỳ nữa. Nói chung thì Con Lừa ở Tòa Bạch Ốc tám năm rồi tới Con Voi. Hết Cấp Tiến tới Bảo Thủ. Quan phủ đi thì quan tri nhập.

  

Một đảng muốn làm ba nhiệm kỳ thật khó lắm. Nó khó hơn trúng số. Sau khi một đảng đã làm hai nhiệm kỳ họ cũng đưa ứng cử viên ra tranh cử tiếp nhưng thật ra chỉ cho vui thôi. Cử tri không bao giờ muốn một đảng cầm quyền quá lâu, họ sợ độc tài. Người dân muốn thay đổi, thường thì một đảng sau khi cầm quyền tám năm không mấy khi đáp ứng trọn vẹn được nguyện vọng của họ. Thưa quí vị, sở dĩ tôi dông dài như vậy vì nó là  yếu tố then chốt của chủ đề tôi trình bầy ở đây.

Cuộc tranh cử bị lãng quên

Trong bài này tôi sẽ chú trọng nhiều vào cuộc tranh cử sơ bộ tổng thống của Dân Chủ năm 2008 vì nó có ảnh hưởng quyết định tới giấc mộng vàng của Hillary Clinton. Cuộc tranh cử đã thật sôi động ầm ĩ một thời mà ngày nay đã bị cát bụi thời gian phủ kín

  

Cách đây khoảng 7, 8 năm có một bài viết về những người đàn bà thành công nhất Hoa Kỳ, tác giả kể tên bà Oprah, Nữ hoàng Talk show và có so sánh như sau: Oprah mới là người đàn bà thành công vì bà đi từ đáy xã hội lên, Hillary Clinton không được coi như vậy vì bà dựa vào chồng làm tổng thống mà lên. Thật vậy, nếu ông Bill Clinton không phải là chủ nhân Tòa Bạch Ốc thì sẽ không ai biết đến bà Hillary.

Bill Clinton tranh cử tổng thống và thắng Bush cha ngày 3-11-1992. Suốt hai nhiệm kỳ từ 1993 tới 2000 tổng thống Bill Clinton đã chuẩn bị cho bà vợ ra ứng cử, ông giúp người da đen rất nhiều, nhất là cải thiện trợ cấp (especially welfare reform) để lấy phiếu của họ sau này. Có người cho là ông Bill chẳng mất gì, chỉ lấy của chùa cho miễu. Năm 2015 trong cuộc tranh cử sơ bộ, một người da đen đã dơ cao tấm biển ngữ lớn “chúng tôi nhớ ơn gia đình Clinton mãi mãi “we are forever grateful.” Nữ  văn sĩ da đen Nobel văn chương 1993 Toni Morrison, ca ngợi Bill Clinton: “Ông là tổng thống da đen đầu tiên của chúng tôi,” để nhớ ơn ông. Chuẩn bị kỹ càng như thế tưởng là chắc ăn như bắp, vậy mà vẫn sẩy, nhưng mấy ai học được chữ ngờ.

  

Năm 2000, phó tổng thống Al Gore tranh cử tổng thống nhưng thua Bush con với tỷ lệ rất sít sao, Cộng Hòa trở lại Tòa Bạch Ốc.

Bà Hillary Clinton ra ứng cử và thành thượng nghị sĩ tiểu bang New York từ 2001 tới 2009 để lấy uy tín ra tranh cử tổng thống năm 2008. Cho tới nay bà đã hai lần tranh cử tổng thống và đã suýt làm nữ tổng thống đầu tiên. Lần thứ nhất năm 2008 Clinton tranh cử nội bộ đảng Dân Chủ với Obama, và năm 2016 tranh cử tổng thống với Donald Trump (CH) như quí vị đều đã biết.

Năm 2008 phía Dân Chủ có 10 ứng cử viên ra tranh cử sơ bộ, sở dĩ họ ra đông như vậy vì thấy thời cơ đã tới. Cộng Hòa đã làm hai nhiệm kỳ, người dân quá chán cuộc chiến Iraq của tổng thống Bush con. Đây là cơ hội tốt để Dân Chủ trở lại Tòa Bạch Ốc. Mười ứng cử viên đa số là thượng nghị sĩ như sau:

1-Thượng nghị sĩ Barack Obama, 2-Joe Biden TNS, 3-Hillary Clinton, TNS, 4-Christopher Dodd, TNS, 5-John Edwards, cựu nghị sĩ, 6-Mike Gravel, cựu TNS, 7-Dennis Kucinich, dân biểu, 8-Bill Richardson, thống đốc, 9-Evan Bayh, cựu thống đốc, 10-Tom Vilsack, cựu thống đốc.

  

Hai ông Evan Bayh và Tom Vilsack, bỏ tranh cử từ đầu. Còn lại những người ít phiếu rút lui dần dần. Sau cùng chỉ còn hai ứng cử viên kỳ phùng địch thủ Obama và Clinton . Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ một người lai da den (Obama) và một phụ nữ (Clinton) được đảng đưa ra tranh cử tổng thống.

Bà Clinton và Obama tranh cử rất gay go từ đầu năm 2008 cho tới tháng 6 thì kết thúc. Hillary Clinton thua Barack Obama về cử tri đoàn nhưng vẫn chiến đấu dai dẳng đến cùng cho tới khi biết là thua mới chịu bỏ cuộc vào đầu tháng 6. Obama đã quyên góp được khoảng 200 triệu nhiều gấp ba lần quỹ của bà Clinton. Ông lại được giới trẻ ủng hộ mạnh. Tại nhiều nơi Obama chi tiền gấp hai gấp ba lần Clinton, bà ta đuối sức, khi gần tàn cuộc tranh cử đã thiếu tiền và cuối cùng phải thiếu nợ 18 triệu.

Trong bốn ngày đại hội đảng Dân Chủ (25-8 tới 29-8-2006) tổ chức tại Denver Colarado, Hillary Clinton cũng được ghi vào danh sách đề cử. Nhưng cuối cùng Barack Obama đã đươc đảng Dân Chủ chính thức cử làm đại diện trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2008.

Obama hơn phiếu Clinton về cử tri đoàn nhưng tương đối thôi. Cả hai không đủ số phiếu đòi hỏi 2,117 để thành ứng cử viên chính thức. Obama ước lượng được 487 phiếu siêu đại biểu thành 2,272 phiếu đủ số phiếu đòi hỏi (2,117) thành ứng cử viên chính thức, Clinton ước lượng được 246 phiếu tổng thống thành 1,978. Về phiếu phổ thông Clinton hơn Obama 270 ngàn (17,857,501 so với 17,584,692) nhưng không được tính tới. (1)

  

Qui chế tranh cử sơ bộ của Dân Chủ khác Cộng Hòa ở chỗ họ có phiếu siêu đại biểu (superdelegate) của các đảng viên chức sắc, họ muốn bầu cho ai thì bầu. Tổng cộng có 4, 233 phiếu cử tri đoàn tại cuộc bầu cử sơ bộ Dân Chủ, trong số này có dưới 15% là phiếu siêu đại biểu (thí dụ 713 người). Siêu đại biểu có thể lựa ứng cử viên đại diện đảng theo ý mình. Nghĩa là đảng đóng vai chính trong việc lựa chọn ứng cử viên chính thức. Mang danh Dân Chủ nhưng nguyên tắc này của họ lại phản Dân Chủ. Nó cũng  hơi giống kiểu xã hội chủ nghĩa, đảng cử dân bầu.

Cuộc tranh cử sơ bộ đảng Dân Chủ năm 2008 gây bất ngờ, chia rẽ giữa những người ủng hộ. Có lẽ đây là kỳ tranh cử nội bộ sôi nổi và kéo dài nhất từ trước tới nay. Hai bên tranh giành nhau từng tấc đất trong suốt nửa năm trời.

  

Trước tháng 1 năm 2008, ông Obama chỉ là một người vô danh không ai biết tới. Nay thắng cử vẻ vang trong cuộc chạy đua sơ bộ tạo nhiều ngạc nhiên. Gia đình Clinton giầu có, từ ngày hết làm tổng thống ông đi du thuyết, tham gia các chương trình Talk Show đã thu được nguồn lợi tức lớn hàng trăm triệu (theo lời gia đình Clinton). Bà Clinton có nhiều kinh nghiệm chính trường, 8 năm đệ nhất phu nhân, 8 năm thượng nghị sĩ. Đã chuẩn bị tranh cử suốt 8 năm trời. Cuối cùng thua một ứng cử viên lai da đen nghèo, không có tiếng tăm. Đúng là ký ca ký cóp cho cọp nó xơi!

Dư luận cho là đảng Dân Chủ đã thiên vị Obama, cố tình gạt Clinton ra khỏi cuộc đua. Họ đã yểm trợ, cổ võ cho Obama cật lực. Các chính khách thế lực của đảng như thượng nghị sĩ Ted Kennedy, John Kerry hoặc thống đốc Bill Richardson (New Mexico) đã lên tiếng ủng hộ Obama. Đa số các siêu đại biểu của đảng cũng ủng hộ Obama. Có bình luận cho rằng đảng (Con Lừa) yểm trợ hết mình cho Obama để ngăn cản không cho gia đình Clinton trở lại Tòa Bạch ốc. Họ chỉ nghĩ tới quyền lợi của gia đình chứ không nghĩ tới quyền lợi đảng, đất nước.

  

  

Cuộc tranh cử sơ bộ Dân Chủ Mỹ năm 2008 đã có nhiều biểu hiện thiếu dân chủ, thiên tư thiên vị trắng trợn. Khi tranh cử đã gần tàn, Obama và Clinton đang chạy đua nước rút, nhiều vị chức sắc Dân Chủ, thượng nghị sĩ, thống đốc la làng ép Hillary Clinton phải rút lui.

-Yêu cầu bà chấm dứt vận động và nhường bước cho ông Obama để tránh gây chia rẽ nội bộ.

Thật là khôi hài, và mị dân. Đã là tranh cử dân chủ tự do lại có trò bắt ép ứng cử viên bỏ cuộc nhường bước cho đối thủ. Thế thì tổ chức bầu cử làm gì?

Thái độ bất công con yêu, con ghét của đảng Dân Chủ đã khiến cho những người ủng hộ Clinton vô cùng bất mãn. Ngay người ngoại cuộc cũng phải khó chịu. Ai cũng thấy chướng tai gai mắt. Tổng cộng có khoảng 18 triệu cử tri bất mãn. Họ nói sẽ dồn phiếu cho Cộng Hòa.. Đảng phải đứng ra hòa giải thương lượng, Clinton đã  mắc nợ 18 triệu vì mượn tiền tranh cử và đã phải chấp nhận ủng hộ Obama để được ông ta trả dùm cho món nợ này.

  

Obama thắng cử trong kỳ sơ bộ với Clinton và rồi kỳ tranh cử tổng thống với McCain là do phiếu của người da trắng vì họ chiếm 65% dân số. Obama với khẩu hiệu “Change, Yes We Can” rất ăn khách trong khi người dân đang mong mỏi sự thay đổi. Chính phủ Cộng Hòa của tổng thống Bush con bị coi là đi sai đường (wrong track).

Mặc dù tỉ lệ thất nghiệp dưới thời tổng thống Bush con rất thấp (2) công ăn việc làm dư thừa nhưng bị thất nhân tâm vì sa lầy vào cuộc chiến Iraq. Một cái xui xẻo nữa là đúng khi ngày bầu cử tháng 11 đã gần kề, thị trường địa ốc khủng hoảng khiến cho nhiều ngân hàng, công ty phá sản, thị trường chứng khoán lao xuống đáy vực, Dow Jones mất khoảng 8 ngàn tỷ, thất nghiệp đầy cả ra. Người ta quá sợ Cộng Hòa nên phải dồn phiếu cho Dân Chủ.

Trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 4-11-2008, Obama thắng thượng nghị sĩ McCain dễ dàng được 365 phiếu cử tri đoàn so với 173 phiếu của John McCain. Ông cũng hơn McCain gần 10 triệu phiếu phổ thông. Cử tri bầu cho Dân Chủ vì họ quá chán đảng Con Voi cộng thêm với sự ủng hộ toàn diện, sôi nổi ầm ĩ của đa số truyền thông báo chí dành cho gà nhà Obama.

  

Đó là bất hạnh lớn cho gia đình Clinton. Bao nhiêu năm trời chuẩn bị công phu, thời cơ đã tới, cơm tới miệng mà không ăn được. Tự nhiên có một ứng cử viên lai Châu Phi nhẩy ra khiến cho bao nhiêu phiếu của người da đen tự nhiên không cánh bay đi hết. Sự thực Obama cũng hơn Clinton ở tài diễn thuyết và giỏi tranh cử, có khẩu hiệu hấp dẫn “Change, Yes We Can” trong khi Clinton không có đường hướng, chính sách nào rõ rệt.

Tháng 8 năm 2008, Obama đã chôn vùi giấc mộng nữ tổng thống của Hillary Clinton. Năm 2008 là cơ hội duy nhất cho Clinton có thể thắng cử vì Cộng Hòa đã làm hai nhiệm kỳ, người ta quá sợ Cộng Hòa. Dịp may chỉ đến một lần. Con người ta dẫu khôn đến mấy cũng chẳng ai khôn hơn được ông trời.

Hillary Clinton thở dài trả lời phỏng vấn về tương lai chính trị của bà: “Con đường tranh cử tổng thống đã hết.”

Bà ta nói không hoàn toàn đúng. Phải nói là bà vẫn còn tranh cử tổng thống được nhưng không thể đắc cử.