Con đường Tơ lụa mới:
Trung
Quốc dùng Ý làm suy yếu Liên Hiệp Châu Âu
Ý có thể sẽ trở thành nước thứ 68 tham gia
sáng kiến “Một vành đai, Một con đường” (Con đường Tơ lụa mới)
của Trung Quốc nếu Roma và Bắc Kinh kí biên bản ghi nhớ nhân chuyến thăm Ý bắt
đầu từ ngày 20/03/2019 của chủ tịch Tập Cận Bình. Việc Ý là quốc gia đầu tiên
thuộc khối G7 tham gia dự án của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến sự thống nhất của
Liên Hiệp Châu Âu trước những tham vọng của Bắc Kinh.
Dự án xây dựng song song nhiều mạng lưới đường
bộ và đường thủy (chủ yếu gồm đường bộ, sân bay, đường sắt và cảng biển) nhằm
nối liền hai lục địa Á-Âu được Bắc Kinh công bố năm 2013 và dự kiến hoàn thiện
vào năm 2049, nhân 100 năm ngày thành lập nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa.
Cho tới nay, Trung Quốc thuyết phục được chủ
yếu các nước ở Trung Á, Đông Nam Á và châu Phi. Liên quan đến Liên Hiệp Châu
Âu, hai nước thành viên đã bị khuất phục trước những lời đường mật của Bắc Kinh
là Hy Lạp và Bồ Đào Nha.
Ngoài hiện đại hóa tuyến đường sắt nối Hy Lạp
và Hungari, chính quyền Athens đã nhượng cảng Piraeus cho Trung Quốc. Từ hạng
93 trên thế giới vào năm 2010, hiện cảng Piraeus vươn lên đứng thứ 38 và trở
thành trạm trung chuyển cho các nhà vận tải Trung Quốc. Chính quyền Bắc Kinh
cũng quyết định đầu tư ồ ạt vào Bồ Đào Nha. Ngoài ra, Lisboa có thể sẽ đưa cảng
Sines vào dự án Một Vành đai, Một con đường của Trung Quốc.
Ý giúp Trung Quốc củng cố dự án Con đường Tơ
lụa mới
Trang Euractiv (11/03/2019), chuyên về thời sự
châu Âu (trụ sở ở Bruxelles), có trong tay một bản dự thảo thỏa thuận về hợp
tác đặc biệt và thương mại giữa Roma và Bắc Kinh. Các đề xuất trong bản dự thảo
do phía Trung Quốc đưa ra và Ý chưa chỉnh sửa bất kỳ điểm nào.
Theo dự thảo thỏa thuận, cảng Trieste được xác
định là điểm chiến lược dẫn vào châu Âu của dự án Con đường Tơ lụa mới và sẽ mở
cửa cho các nhà đầu tư Trung Quốc. Nằm trên biển Adriatic và ở cửa ngõ dẫn vào
vùng Balkan, cảng Trieste được nối với hệ thống đường sắt dẫn đến Trung và Bắc
Âu. Năm 2018, gần 62,7 triệu loại hàng hóa đã được trung chuyển qua khu cảng
được coi là một trong số những cảng lớn nhất ở Địa Trung Hải.
Ngoài ra, hai bên còn có thể kí một thỏa thuận
hợp tác khác giữa hai nhà phân phối điện lực Trung Quốc State Grid Corporation
of China (SGCC) và Terna của Ý. Có thể nói đây là thỏa thuận giữa hai công ty
đều liên quan đến vốn của Trung Quốc vì khoảng 29,8% cổ phần của công ty Terna
nằm trong tay tập đoàn CDP Reti, trong khi công ty lưới điện Trung Quốc SGCC
lại sở hữu đến 35% cổ phần của CDP Reti.
Cuối cùng còn phải kể đến một số thỏa thuận
thương mại gây nhiều tranh cãi, cũng có thể được kí nhân chuyến thăm Ý của ông
Tập Cận Bình, giữa các doanh nghiệp Trung Quốc và tập đoàn hàng không và không
gian Ý Leonardo.
Ông Luigi Di Maio, phó thủ tướng kiêm bộ
trưởng bộ Phát triển Kinh tế Ý, đồng thời là người đứng đầu Phong trào 5 Sao,
khẳng định việc tham gia dự án Con đường Tơ lụa mới trước hết là nhằm đáp ứng
nhu cầu của một nước Trung Hoa “khao khát sản phẩm và kinh nghiệm của
Ý”.
Còn đối với thủ tướng Giuseppe Conte, “việc
Ý tham gia vào Con đường Tơ lụa mới là một cơ hội, là một lựa chọn chiến lược
đối với đất nước”, dù ông trấn an Liên Hiệp Châu Âu và các đồng minh
rằng “những lựa chọn như vậy phải được phối hợp với các đối tác truyền
thống” của Ý. Ngoài ra, thủ tướng Conte còn phải thuyết phục được
những hoài nghi ngay trong nội bộ chính phủ, trước khi lên đường tham dự diễn
đàn “Con đường và Vành đai” được tổ chức ở Bắc Kinh vào tháng
04/2019.
Bruxelles đã nhận thấy Roma thay đổi thái độ
đối với Bắc Kinh từ vài tháng gần đây. Trước đó, cùng với Đức và Pháp, Ý từng
đấu tranh để toàn khối có một cơ chế chung giám sát đầu tư nước ngoài ở châu
Âu, đồng thời duy trì chủ quyền của các nước về vấn đề này. Tuy nhiên, khi đạt
được văn kiện chung, Ý lại từ chối và vào đúng thời điểm đó, nội các Ý thay
đổi, giờ nằm trong tay phe cực hữu.
Nhật báo Les Echos (07/03), trích lại nhận
định của bà Sophie Boisseau du Rocher, nhà nghiên cứu tại Viện Quan hệ Quốc tế
Pháp (IFRI), đồng tác giả cuốn Trung Quốc là/và thế giới(La
Chine e(s)t le monde), theo đó, “về nguyên tắc, Liên Hiệp Châu Âu
không phản đối dự án Một Vành đai, Một Con đường, nhưng họ muốn có cuộc đàm phán
công bằng và điều này sẽ gây khó khăn cho Bắc Kinh nếu các nhà đàm phán Trung
Quốc phải đối mặt với một khối đối tác duy nhất”.
Vẫn theo chuyên gia Pháp, “Trung Quốc
tìm cách áp dụng biện pháp từng làm với các nước ASEAN : những bài diễn văn và
tuyên bố trấn an về tầm quan trọng của “sự đoàn kết trong vùng” nhưng thực tế
chiến lược thì lại là chia rẽ và khoét rỗng tổ chức trong vùng”.
Tóm lại, khi chiêu dụ được Ý, chủ tịch Trung
Quốc Tập Cận Bình đã đánh mạnh vào sự đoàn kết của Liên Hiệp Châu Âu. Trang
Global Times, cơ quan tuyền truyền của Trung Quốc, đã tranh thủ cơ hội để đăng
một bài viết của giáo sư địa lý người Ý, Fabio Massimo Perenti (Viện Lorenzo de
Medici ở Firenze), chỉ trích “thái độ đạo đức giả” của Berlin
và Paris.
Ông cho rằng Pháp và Đức “làm việc với
Bắc Kinh ở quy mô lớn hơn” so với Ý. Hai nước trên không tham gia dự
án Con đường Tơ lụa mới nhưng từng vội vã gia nhập Ngân hàng Đầu tư châu Á
chuyên về đầu tư cơ sở hạ tầng và cũng do Trung Quốc sáng lập.
Trung Quốc muốn vẽ lại bản đồ thế giới theo
tiêu chí riêng
Với tổng kinh phí lên đến hơn 1.000 tỉ đô la,
Một Vành đai, Một con đường là dự án cơ sở hạ tầng lớn nhất, chưa từng có trong
lịch sử nhân loại. Theo một số chuyên gia, Bắc Kinh muốn vẽ lại bản đồ thế giới
theo tiêu chí của Trung Quốc và phô trương sức mạnh của quốc gia này trong
trung hạn.
Theo nhà báo François Lenglet, khi phân tích
trên đài phát thanh RTL (07/03), dự án Con đường Tơ lụa mới là công cụ chủ đạo
trong chiến lược bành trướng quyền lực của Bắc Kinh.
Trước hết, dự án này giúp Trung Quốc kiểm soát
các tuyến đường. Ví dụ, dự án đường ống dẫn chất đốt nối Miến Điện và tỉnh Vân
Nam (Trung Quốc) là cách bảo đảm việc cung cấp khí đốt và loại bỏ khả năng rủi
ro Mỹ phong tỏa hàng hải trong các vùng biển mà Hải Quân Hoa Kỳ vẫn thường
xuyên tuần tra.
Tiếp theo, Con đường Tơ lụa mới còn giúp Trung
Quốc kiểm soát các nước có tuyến đường chạy qua. Đây là điểm đáng lo lắng nhất.
Các khoản vay mà Trung Quốc cấp cho các nước sở tại bị coi là chiếc bẫy tài
chính để ép họ phụ thuộc vào Bắc Kinh. Pakistan như đang rơi vào tình cảnh này.
Malaysia có lẽ cũng đã bị sập bẫy nếu thủ tướng Mahathir Mohamad, ngay sau khi
nhậm chức, không sáng suốt rút khỏi dự án mà ông chỉ trích là “tân thực
dân”.
Con đường Tơ lụa mới như chiếc mạng nhện được
giăng trên nửa địa cầu. Và chiếc mạng nhện này chủ yếu do các doanh nghiệp
Trung Quốc tự xây và mang lại lợi ích cho Trung Quốc.
(Tổng hợp từ Les Echos, Le Figaro, Euractiv,
đài phát thanh RTL)
No comments:
Post a Comment