Chữ
Nghĩa Thời Đại Dịch
Huy
Phương
Tháng
5 20, 2020
Lượt
xem: 304
‘…thứ
đại dịch ngôn ngữ phát xuất từ cái xứ CHXHCN Việt
Nam là một thứ dịch bệnh lây lan khó gỡ. Dịch này
tràn đến Mỹ, Canada, Úc Châu rồi Âu Châu do người Việt
tỵ nạn, người Việt di dân mang theo, được báo chí,
truyền hình tiếng Việt tiếp tay, gieo rắc khắp nơi, ít
người chống đỡ nỗi...’
Thời
đại dịch này, người ta lo bệnh, lo chết, đâu có ai
tào lao đi lo bàn chuyện chữ nghĩa, vì chữ nghĩa vốn
không làm chết ai, cũng chẳng tổn thương ai.
Nếu
nghĩ đến đường xa, lâu dài thì lại không phải là
chuyện cần thiết, bây giờ, đời sống này “sống hôm,
chết mai,” lo cho đời mình chưa xong, nghĩ chi đến
chuyện con cháu mai sau. Mai sau con cháu chúng ta, ở đây
thì nói tiếng Anh-Mỹ, ở trong nước thì nói tiếng Tàu,
biết tiếng Việt có còn không?
Người
xưa phán xét một câu về sự thờ ơ này rất nặng, đó
là “ngu si hưởng thái bình” (ngu giả an chi). Nhiều
người không dám khẳng định như vậy, nên có quan niệm
rằng suy nghĩ bớt đi một chút cho đời đỡ dằn vặt,
đỡ làm mếch lòng ai thì cuộc sống hẳn là bình an,
không đụng chạm, không tranh cãi, không chiến tranh.
Mấy
tuần này chúng ta, lần đầu tiên được nghe quá nhiều
chuyện về “gói.” Đây không phải là chuyện gói xôi,
gói bắp thường ngày của giới lao động bình dân quê
mình, trị giá chưa tới một đô la mà có những “gói”
giá trị lên đến hằng trăm tỷ đô la như “gói” kích
thích kinh tế này sẽ chuyển tiền trực tiếp cho cá
nhân, doanh nghiệp Mỹ, “gói” trợ cấp thất nghiệp
cho các cá nhân bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.
Chữ
“gói” này phát xuất từ trong nước, không để chỉ
nói đến cái “gói hỗ trợ an sinh xã hội cho lao động
mất việc của Hội Nghị Thường Trực Chính Phủ CSVN,”
mà còn là cái gói của Mỹ, của Đức. Chưa bao giờ các
thứ gói lại lềnh khênh trôi nổi như hôm nay, tựu trung
có rất nhiều thứ gói như “gói cứu trợ,” “gói
kích thích kinh tế,” “gói giải cứu,” “gói khẩn
cấp.” Những chữ “gói” này phát sinh từ trong nước,
nhanh chóng theo con virus Corona lan ra ngoại quốc, đến
Little Saigon và được nghe từ miệng cô xướng ngôn viên
các đài phát thanh, đài truyền hình, hay được in trên
báo chí của người Việt (gọi là người Việt tị nạn
Cộng Sản) ở đây.
Cái
gói mà quý vị muốn nói đến đây là gói tiền.
Chúng
ta thật không thiếu chữ và cũng dư nghĩa.
“Gói”
mà trong nước muốn nói đây, chính là “ngân khoản,”
“số tiền” hay tệ lắm là “món.” Để sửa lại,
nếu chúng ta nghe nói “một ngân khoản cứu trợ khẩn
cấp $40,000 tỷ vừa được Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua…”
nghe có vừa lỗ tai không? Thà là nôm na mách qué như “gói
xôi,” “gói bắp,” “giường cứng,” “giường mềm”
đi thì không nói, đằng này cứ nghe cái loại chữ nghĩa
“một gói hỗ trợ an sinh xã hội,” “ một gói kích
cầu…” nửa ta, nửa Tây là cũng đã biết nó ma-de từ
đâu rồi.
Hết
nói nôm na, bây giờ chúng ta qua loại chữ nghĩa uyên bác.
Chữ nghĩa uyên bác không phải để dành cho giới trí
thức dùng, mà qua thời kỳ quá độ này, đúng như câu
tục ngữ ngàn xưa là “dốt thì hay nói chữ!” Nếu
viết chuyện này thì không biết bao nhiêu trang giấy cho
đủ, nên chúng ta chỉ nói đến “chữ nghĩa thời đại
dịch” cho khỏi đi xa đề tài hôm nay.
Hiện
nay ở Italy và ngay ở New York của Mỹ, số người chết
vì COVID-19 mỗi ngày lên quá nhiều! Câu hỏi chúng ta đặt
ra, qua báo chí, truyền hình hiện nay là chính quyển địa
phương đã “xử lý” những xác chết này như thế nào?
Chúng ta cũng hiểu rằng xác chết muốn xử lý chỉ có
hai việc, đem chôn hay hỏa táng! Dù vậy nhưng “xử lý”
xác chết trong trường hợp này nghe có thuận tai không?
Muốn
đặt câu hỏi thế nào tùy bạn, tuy nhiên trong ngôn ngữ
VC, chữ “xử lý” được dùng rất rộng rãi như “xử
lý nước thải,” “ xử lý các vi phạm pháp luật, “xử
lý vết thương trước khi đưa bệnh nhân vào viện,”
“xử lý nỗi cô đơn…” Và như vậy, xử lý các xác
chết thời đại dịch có khác chuyện xử lý một món
thịt kho trong chương trình dạy nấu ăn hay không? Xin hãy
đọc dòng chữ “xử lý thịt bò dai trở nên mềm hơn,”
trên báo chí trong nước, và để hiểu hết nghĩa của
nó. Đây là một đoạn “xử lý” khác đọc được
trong một trang sách dạy nấu ăn.
“Cách
xử lý măng khô:” Măng khô rửa sạch bụi bẩn, sau đó
cho măng khô vào ngâm nước trong 6 – 8 tiếng cho măng nở
mềm. Thay nước ngâm măng vài lần để loại bỏ vị
đắng. Luộc kỹ măng, sau đó chắt bỏ nước và thay
nước mới. Luộc và xả măng 2 – 3 lần đến khi nước
luộc trong lại, không còn mùi khó chịu.”
Hãy
nghe một cô dạy nấu ăn trên đài truyền hình: “Mình
xử lý xong phần rau củ, sau đây là đến phần xử lý
thịt!” Sao không nói một cách giản dị: “Chúng tôi đã
trình bày cách xắt rau quả, sau đây là đến phần thịt!”
Trong
nước định nghĩa hai chữ “xử lý” như sau: “Áp dụng
vào cái gì đó những thao tác nhất định để nghiên
cứu, sử dụng.” Sao mà rắc rối quá vậy?
Chúng
ta đâu có thiếu chữ! Vì sao không dùng “cách giải
quyết trong trường hợp số người chết lên quá cao?”
khi nói đến chuyện người chết ở New York hay Italy?
Chúng
ta, thật ra từ trước đến nay, bỏ quê hương, đi thì
cũng mang văn hóa chữ nghĩa đi theo, đâu đến nỗi nghèo
mạt mà phải dùng loại chữ nghĩa thô thiển, nhếch nhác
từ trong nước đem ra, mà thật có hay ho gì cho cam. Nhân
mùa dịch chúng ta lại nghe những từ ngữ lạ tai, nhưng
nghe lâu thành quen, nào là “lây nhiễm,” “đỉnh điểm,”
“diện rộng,” “dập dịch,” “cú hích kinh tế,”
“bệnh lý nền,” “ lây nhiễm chéo,” “phun khử
khuẩn,” hàng ngàn “cặp đôi” hoãn cưới, “liên hệ”
ngay với bác sĩ khi vướng dịch…
Không
phải đến bây giờ dịch ngôn ngữ trong nước mới lây
lan ra ngoại quốc mà đã từ lâu, nhưng hải ngoại không
ai chịu “cách ly,” giữ khoảng cách với nó, mà còn vô
ý thức mang nó đi, phát tán nó khi trò chuyện, giao tiếp
trong cộng đồng làm lây lan, không có một cái khẩu
trang nào để bịt mồm chúng lại. Chúng ta cũng không có
một cơ chế kiểm soát, luật lệ hay giải pháp nào có
thể chận đứng nó. Trái lại có thái độ, vô tâm, thờ
ơ, vô ý thức đã tiếp tay, phát tán… khiến cho thứ
dịch này càng ngày càng phát triển trong cộng đồng
người Việt “tỵ nạn,” khó lòng thể cứu vãn.
Chúng
ta đang bị đại dịch Virus Corona phát xuất từ Vũ Hán,
Trung Quốc nhưng rồi đại dịch này sẽ qua đi, nhưng thứ
đại dịch ngôn ngữ phát xuất từ cái xứ CHXHCN Việt
Nam là một thứ dịch bệnh lây lan khó gỡ. Dịch này
tràn đến Mỹ, Canada, Úc Châu rồi Âu Châu do người Việt
tỵ nạn, người Việt di dân mang theo, được báo chí,
truyền hình tiếng Việt tiếp tay, gieo rắc khắp nơi, ít
người chống đỡ nỗi, một khi đã nhiễm bệnh thì chịu
bệnh suốt đời. Điều khốn nạn là hết đời chúng
ta, nó còn lây lan cho đến con cháu chúng ta mai sau, nhiều
thế hệ nối tiếp.
Dịch
này không giết ai, nhưng nó phá nát ngôn ngữ, văn hóa mà
cha ông chúng ta đã gầy công xây dựng bao nhiêu năm.
Huy
Phương
No comments:
Post a Comment