Giông bão bủa vây ông Tập tại Bắc Đới Hà
15/08/2018
Vào đầu tháng Tám, khi
các nhà lãnh đạo Trung Quốc tề tựu ở khu nghỉ mát Bắc Đới Hà trên bờ biển Hoàng
Hải để nhóm họp hội nghị không chính thức thường niên, bầu không khí chính trị
trong nước đang trải qua nhiều giông bão.
Tổng bí thư Đảng kiêm
Chủ tịch nước Tập Cận Bình đang bị bủa vây bởi những thách thức kinh tế, đối
ngoại và đối nội chỉ vài tháng sau khi ông dọn đường dỡ bỏ giới hạn nhiệm kỳ
chủ tịch nước để ông có thể cầm quyền lâu đến khi nào ông muốn trong nỗ lực trở
thành nhà lãnh đạo quyền lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông.
Những chỉ trích ngày
càng tăng nhằm vào những chính sách của ông Tập đã cho thấy nguy cơ mà ông phải
đối mặt từ việc tập trung quá nhiều quyền lực: ông đã biến mình thành mục tiêu
đương nhiên để mọi người đổ lỗi.
“Một khi đã tập trung
quyền lực, ông Tập phải là người chịu trách nhiệm cho mọi thất bại hay vấp váp
trong chính sách,” ông Joseph Cheng, giáo sư về hưu ở Đại học Thành thị Hong
Kong và là người quan sát chính trị Trung Quốc lâu năm, nhận định.
Điều đáng lưu ý là ông
Tập, vốn từng ngự trị trên trang bìa của những tờ báo của Nhà nước cũng như
trên bản tin thời sự của Đài truyền hình trung ương CCTV hàng ngày, trong những
tuần gần đây đã thấy ít xuất hiện hơn trước công chúng. “Ông ấy không thể đổ
lỗi cho ai hết, cho nên ông ấy đáp trả bằng cách ẩn mình nhiều hơn,” Giáo sư
Cheng nói.
Cho đến nay, những
thách thức này không được xem là mối đe dọa đối với quyền lực của ông Tập,
nhưng đối với nhiều người Trung Quốc, uy tín của chính phủ đang bị phủ bóng
đen.
Lo lắng lớn nhất của
nhiều người là cuộc chiến mậu dịch với Mỹ mà Tổng thống Donald Trump đã đe dọa
áp thuế cao hơn lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc có giá trị hàng
trăm tỷ đô la. Những người chỉ trích cho rằng cho đến nay họ vẫn chưa thấy một
chiến dịch mạch lạc của Chính phủ để làm kim chỉ nam cho các cuộc đàm phán với
Washington và tránh cho nền kinh tế bị tổn thương. Thay vào đó, Bắc Kinh chọn
cách thách thức và áp thuế trả đũa lên hàng hóa Mỹ.
Đồng thời, vụ bê bối
vaccine giả đã làm bùng phát lo ngại lâu nay về tính liêm chính của ngành y tế
Trung Quốc và khả năng của chính phủ giám sát những tập đoàn có tầm bao phủ
rộng khắp vốn chi phối nền kinh tế Trung Quốc.
“Tín nhiệm là điều
quan trọng nhất và sự đánh mất niềm tin của công chúng vào chính quyền sẽ rất
tai hại,” ông Trương Minh, giáo sư khoa học chính trị hiện đã nghỉ hưu ở Bắc
Kinh, nhận định.
Hồi tuần trước, giới
chức đã huy động một chiến dịch an ninh rộng lớn để trấn áp một cuộc biểu tình
đã được lên kế hoạch từ trước ở Bắc Kinh để bày tỏ sự phẫn nộ trước sự sụp đổ
bất thình lình của hàng trăm chương trình cho vay trực tiếp giữa các công ty và
tổ chức không thông qua ngân hàng. Sự sụp đổ này thể hiện rõ sự bất lực của
chính quyền trong việc cải cách hệ thống tài chính để đáp ứng nhu cầu của các
nhà đầu tư nhỏ.
Trong khi đó, đại dự
án mang dấu ấn cá nhân của ông Tập có giá trị cả ngàn tỷ đô la ‘Vành đai-Con
đường’ để kết nối cơ sở hạ tầng và đầu tư với 65 quốc gia đã gặp phải sóng gió
khi các quốc gia tham gia bị sốc về cái giá phải trả. Một số người dân Trung
Quốc cũng đặt dấu hỏi về việc chính phủ có khôn ngoan hay không khi đổ tiền đổ
của ra khắp nơi trong khi hàng triệu người dân Trung Quốc vẫn còn sống trong
cảnh đói nghèo – một sự so sánh với ông Trump là đặt đất nước mình lên trên
hết.
Điều này phần nào đã
gây ra quan ngại về việc ông Tập từ bỏ phương châm đối ngoại thận trọng, thực
tiễn ‘Giấu mình chờ thời’ được khởi xướng từ thời ông Đặng Tiểu Bình, kiến trúc
sư của công cuộc cải cách kinh tế Trung Quốc vốn đặt nền móng cho sự thịnh
vượng tương đối của Trung Quốc ngày nay.
Các lãnh đạo Trung
Quốc nhiều khả năng ít nhất là sẽ thảo luận một số những thách thức này tại hội
nghị không chính thức ở Bắc Đới Hà thuộc tỉnh Hà Bắc – một tập quán đã có từ
thời Mao. Thường là vào thời điểm mùa hè, ông Tập cũng như các thành viên
Thường vụ Bộ Chính trị khác sẽ biến mất khỏi truyền thông trong vòng hai tuần
lễ để đến Bắc Đới Hà dự họp.
Giọng điệu tương đối
khoa trương của ông Tập về sự vươn lên mạnh mẽ của Trung Quốc trên vũ đài quốc
tế ‘không được nhiều người trong đảng đồng tình’, ông Steve Tsang, giám đốc
Viện Trung Quốc tại Trường Nghiên cứu các vấn đề châu Phi và phương Đông ở
London, nhận định.
Một số người thậm chí
còn kêu gọi cho nghỉ việc đối với nhà kinh tế Hồ An Cương, giáo sư Đại học
Thanh Hoa và là một trong những người nổi bật chủ xướng lý thuyết về sự trỗi
dậy của Trung Quốc. Đã có 27 người tốt nghiệp từ ngôi trường danh giá này đã ký
vào thư kiến nghị sa thải giáo sư Hồ.
Sự bất bình đối với
việc ông Tập củng cố quyền lực, trong đó có việc Quốc hội hồi tháng Ba dỡ bỏ quy
định hạn chế nhiệm kỳ chủ tịch nước trong Hiến pháp và xây dựng sự sùng bái cá
nhân xung quanh ông Tập, vẫn còn dai dẳng.
Sự bất bình này được
lên tiếng trong bài bình luận đầy than thở có tựa đề ‘Lo sợ hiển hiện, Hy vọng
trước mắt’ do giáo sư luật Hứa Chương Nhuận của Đại học Thanh Hoa chấp bút. Ông
Hứa cảnh báo rằng: “Một lần nữa người dân trên khắp Trung Quốc… đang có cảm
giác bất an, một sự lo lắng ngày càng tăng về hướng đi của đất nước cũng như về
an ninh của bản thân.”
“Những lo lắng này đã
gây ra một tình trạng như là hoảng loạn khắp nước,” ông Hứa viết và liệt ra tám
mối quan ngại của người dân trong đó có kiểm soát chặt chẽ hơn về tư tưởng,
trấn áp giới trí thức, viện trợ nước ngoài quá nhiều và ‘Chấm dứt công cuộc cải
cách và quay trở lại nền toàn trị’.
Thậm chí táo bạo hơn,
ông Hứa kêu gọi khôi phục lại quy định hạn chế nhiệm kỳ chủ tịch nước và đánh
giá lại phong trào đấu tranh ủng hộ dân chủ diễn ra ở Quảng trường Thiên An Môn
ở Bắc Kinh vào năm 1989. Mặc dù ông Hứa được cho là không có ở trong nước và
không bị trừng phạt chính thức, một nhà chỉ trích chính phủ lâu năm khác, giáo
sư về hưu Tôn Văn Quảng, đã bị công an bắt đưa lên xe kéo đang lúc ông trả lời
phỏng vấn của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ giữa chừng mà khi đó ông đả kích chính sách
vung tiền của chính phủ ở nước ngoài.
Một dấu hiệu nữa cho
thấy chính quyền ông Tập đang lo lắng là chiến dịch thúc đẩy lòng yêu nước
trong giới trí thức – một phương pháp thường thấy khi ý kiến công luận được xem
là cần phải được chấn chỉnh.
Phần lớn sự bất mãn đối
với ông Tập có thể xuất phát từ sự quản lý được nhìn nhận là kém hiệu quả của
chính quyền ông Tập, giáo sư Trương Minh nói.
“Nếu anh muốn làm
hoàng đế, anh phải có thành tích vĩ đại,” ông Trương nói. “Ông ấy (ông Tập) vẫn
chưa có gì cả, do đó khó mà thuyết phục người dân."
No comments:
Post a Comment