Á
châu và đại dịch kinh tế
Nguyễn
Xuân Nghĩa
2020-03-05
Hôm
Thứ Ba mùng ba, Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ bất ngờ hạ
lãi suất căn bản xuống 50 điểm bách phân để kích
thích kinh tế ra khỏi sự trì trệ vì dịch bệnh mà các
thị trường tài chính Mỹ lại sụt giá nặng trong con
hốt hoảng. Thật ra, các nước Á Châu mới bị thiệt
hại nặng về dịch bệnh xuất phát từ Trung Quốc, và
lại hội nhập vào chuỗi cung ứng của nền kinh tế này,
nên có thể theo nhau hạ lãi suất để tránh cơn hoạn
nạn kinh tế. Mục Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu tại
sao…
Nguyên
Lam: Ban
Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin kính chào
chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, việc Ngân
hàng Trung ương Hoa Kỳ vừa đột ngột hạ lãi suất vào
hôm Thứ Ba mùng ba mà lại làm thị trường cổ phiếu Mỹ
sụt giá nặng khiến mọi người kinh ngạc. Nhưng nếu
nhìn từ Á Châu, biện pháp tiền tệ này của Hoa Kỳ sẽ
có ảnh hưởng ra sao?
Đặc
tính văn hóa Mỹ
Nguyễn-Xuân
Nghĩa: -
Tôi thiển nghĩ là chúng ta nên quen dần với vài đặc
tính văn hóa của người dân Mỹ. Là công dân của một
siêu cường rất trẻ, người Mỹ thường hay lạc quan
tưởng nước Mỹ làm gì cũng được, thí dụ như gửi
người lên cung trăng rồi bay về. Nhưng cũng vì có lịch
sử quá mỏng, dân Mỹ lại ưa hốt hoảng bậy khi gặp
một bài toán mới, mà nhiều dân tộc đã trải qua. Lạc
quan tếu rồi hốt hoảng bậy là một đặc tính văn hóa
và tâm lý thái quá của người Mỹ.
-
Đặc tính thứ ba là Hoa Kỳ có nền tự do báo chí số
một của thế giới, với ảnh hưởng rất lớn của
truyền thông, trong khi nhiều nhà báo lại thiếu am hiểu
về chuyên môn kinh tế mà vẫn chi phối thị trường, nên
càng dễ gây hốt hoảng. Thứ tư, kinh tế Hoa Kỳ tùy
thuộc tới 70% vào sức tiêu thụ của người dân, khi
dịch bệnh lan rộng và việc cách ly xảy ra làm giảm sức
tiêu thụ đó thì nhiều người lo sợ suy trầm hay khủng
hoảng, chứ về căn bản thì nền kinh tế này không sa
sút như người ta lo sợ.
-
Thứ năm, Ngân hàng Trung ương Mỹ có nhiệm vụ theo dõi
tình hinh kinh tế và thay vì đợi khóa họp định kỳ của
Ủy ban Tiền tệ và Tín dụng FOMC vào hai ngày 17-18 này
thì bất ngờ quyết định hạ lãi suất tới 50 điểm là
0,50% và giảm thuế trên dự trữ mà các ngân hàng tư
nhân ký thác vào Ngân hàng Trung ương để bơm thêm thanh
khoản vào kinh tế. Biện pháp đột ngột ấy lại gây
tác dụng ngược sau cuộc họp báo của ông Thống đốc
Jerome Powell vì làm người ta suy đoán rằng cơ chế này
thấy là tình hình đen tối hơn mọi người biết mà
không nói ra. Vì vậy, các thị trường tài chính Mỹ rơi
vào sự hoảng loạn khi truyền thông diễn giải theo lối
bi quan, trong khi cổ phiếu Mỹ đã lên giá quá cao so với
mức lời. Hậu quả là hiện tượng bán tháo trong bảy
phiên giao dịch vừa qua.
-
Điểm thứ sáu, năm nay Hoa Kỳ lại có tổng tuyển cử,
các chính khách ra tranh cử đều muốn lấy lòng cử tri,
nên hoặc gièm pha hoặc đề nghị biện pháp mị dân
trong khi giới khoa học chưa tìm ra giải pháp ngăn ngừa
dịch bệnh. Vì vậy chính trường mới có nhiều nhiễu
âm ồn ào, làm dư luận càng phân vân. Sau cùng, trị
trường Mỹ bị nhợt nhạt trong ngày Thứ Ba, qua Thứ Tư
lại hồ hởi vọt tăng giá, nếu cứ theo đó thì chúng
ta sẽ chóng mặt!
Tình
hình Á Châu
Nguyên
Lam: Bây
giờ nhìn qua Á Châu thì thưa ông, tình hình ra sao?
Nguyễn-Xuân
Nghĩa: -
Chúng ta nên thấy hiện tượng “công chúa Mỹ đứt tay
bằng anh thuyền chài Á Châu thủng bụng”. Nói về dịch
bệnh thì ngoài Trung Quốc, các nước Á Châu bị nặng
hơn Hoa Kỳ, từ số nhiễm bệnh đến tử vong, như Nam
Hàn, Nhật Bản, Thái Lan hay Phi Luật Tân, v.v… Mặt khác,
các nền kinh tế Á Châu lại hội nhập và lệ thuộc vào
kinh tế Trung Quốc nhiều hơn Mỹ nên bị rủi ro suy trầm
cao hơn, như trường hợp của Nan Hàn, Nhật Bản, hay Đài
Loan. Khi sản lượng kinh tế Trung Quốc sa sút mạnh như
người ta thấy vào tuần qua, các nước Châu Á sẽ bị
hiệu ứng nặng hơn kinh tế Hoa Kỳ.
Chuyện
thứ hai, Chính quyền Donald Trump cứ hay công kích các nước
về tội “lũng đoạn ngoại hối” khi can thiệp vào tỷ
giá đồng bạc cho thấp hơn so với các ngoại tệ khác,
nhất là đồng Mỹ kim. Họ quên rằng sau vụ khủng hoảng
tài chính vào Tháng Chín năm 2008 rồi nạn Tổng suy trầm
Toàn cầu là “Global Recession” năm 2008-2009, Hoa Kỳ cũng
học theo Nhật mà hạ lãi suất tới gần số âm và ào
ạt bơm tiền theo phương pháp “quantitative easing” là
nâng mức lưu hoạt có định lượng, với hậu quả là
đô la sụt giá làm sản phẩm của Mỹ rẻ hơn và dễ
bán hơn.
-
Ngày nay, khi Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ cắt lãi suất và
còn có thể cắt nữa, các nước Châu Á lâm nạn vì dịch
bệnh và kinh tế sẽ thoải mái áp dụng biện pháp tiền
tệ này, là cũng hạ lãi suất. Đó là trường hợp của
Nhật Bản, Hàn Quốc hay cả Hong Kong là khu vực vẫn
giàng giá đồng bạc vào đô la Mỹ.
Nguyên
Lam: Như
vậy, ông cho rằng nay mai các nước sẽ theo nhau hạ lãi
suất để kích thích sản xuất kinh tế?
Nguyễn-Xuân
Nghĩa: -
Hôm Thứ Ba, giới lãnh đạo tài chính và ngân hàng của
nhóm G-7 là bảy nước công nghiệp tiên tiến gồm Hoa Kỳ,
Nhật Bản, Đức, Anh, Pháp, Ý và Canada đã thảo luận
với nhau về chuyện này mà chỉ có Mỹ là hạ lãi suất.
Lần này, tôi mong là các nước Á Châu sẽ phối hợp
cùng nhau để có chung biện pháp tiền tệ, là cắt lãi
suất hầu kích thích kinh tế. Ba nền kinh tế bị suy trầm
nặng nhất là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, sau đó
là Indonesia, Thái Lan, hay Philippines đều nghĩ tới việc
này mà có lẽ chẳng muốn sai biệt về lãi suất của họ
với Hoa Kỳ sẽ lại đào sâu.
-
Tôi xin nhắc lại là các nước Châu Á lệ thuộc hơn Hoa
Kỳ vào xuất nhập khẩu và chuỗi cung ứng với kinh tế
Trung Quốc nên bị thiệt hại nặng hơn Mỹ. Dư luận Mỹ
chỉ nói đến các tập đoàn lớn đang buôn bán với Tầu
nên làm như sắp chết, chứ đại đa số doanh nghiệp
loại nhỏ và vừa của Mỹ thật ra phục vụ thị trường
nội địa và không bị hiệu ứng Trung Quốc như báo chí
Mỹ than vãn tựa bọn trẻ nít!
Hạ
lãi suất
Nguyên
Lam: Như
vậy, ông cho rằng các nước Á Châu cũng sẽ theo nhau hạ
lãi suất như Ngân hàng Trung ương Mỹ vào tuần qua?
Nguyễn-Xuân
Nghĩa: -
Giới kinh tế có một ẩn dụ là kích thích kinh tế bằng
hạ lãi suất cũng tựa như “đẩy một sợi dây”,
nhưng các ngân hàng trung ương không thể không làm gì khi
tình hình sa sút. Vì vậy, việc cắt lãi suất tới gần
số không, thậm chí tới số âm như trường hợp Nhật
Bản, vẫn là yếu tố tâm lý cần thiết. Tuy nhiên, gặp
hoàn cảnh quá bất thường này và sau khi Mỹ đã mở
đường, các nước Á Châu cũng sẽ làm như vậy, nhưng
nên phối hợp với nhau để bơm thêm thanh khoản và giúp
các doanh nghiệp dễ có thêm tiền mặt.
-
Người ta nói về “đại dịch toàn cầu”, nhưng kinh tế
Á Châu đang bị một đại dịch lớn hơn, chưa nói tới
các nước Âu Châu còn bị nặng hơn gấp bội. Chúng ta
đang gặp nguy cơ suy trầm toàn cầu, bị nhẹ nhất là
Hoa Kỳ mà nặng nhất là các nước Á Châu quá lệ thuộc
vào kinh tế Trung Quốc. Biện pháp tiền tệ như hạ lãi
suất và bơm thêm thanh khoản là cần thiết trong ngắn
hạn. Về dài thì vẫn là hội nhập với nhau và thoát
dần ra khỏi chuỗi cung ứng với kinh tế Trung Quốc.
Nguyên
Lam: Ban
Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin cảm tạ
kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phân tích khá
rắc rối của tuần này.
No comments:
Post a Comment