Phim Mẹ Vắng Nhà được chiếu toàn thế giới: “Không thể ngờ!”

Phim Mẹ Vắng Nhà được chiếu toàn thế giới: “Không thể ngờ!”

RFA
2018-08-21

Đạo diễn Clay Phạm, người trực tiếp quay cuốn phim tài liệu trong vòng 2 tháng và trải qua 4 tháng hậu kỳ đã cho biết ông rất bất ngờ khi bộ phim Mẹ Vắng Nhà nói về gia đình TNLT Nguyễn Ngọc Như Quỳnh - Mẹ Nấm được đem trình chiếu trên toàn thế giới.

Bộ phim Mẹ Vắng Nhà nói về cuộc sống gia đình của nữ tù nhân lương tâm - blogger Mẹ Nấm gồm bà ngoại của cô, mẹ - bà Nguyễn Thị Tuyết Lan và 2 đứa con nhỏ. Họ phải vật lộn với cuộc sống đời thường mà người trụ cột đang phải thụ án tù 10 năm vì tranh đấu cho môi trường và các nạn nhân chết trong đồn công an.

Mặc dù bộ phim bị cấm chiếu lần 2 ở Thái Lan nhưng sau đó nó đã được đem đến các nước như Úc, Mỹ, Canada, Đài Loan, Philippines và luôn cả ở 1 số giáo xứ Công giáo và Tòa đại sứ nước ngoài tại Việt Nam. Sắp tới đây sẽ là các nước Châu Âu và 1 số bang của Hoa Kỳ.

“Không thể ngờ!”

Luật sư Trịnh Hội, Giám đốc điều hành của tổ chức VOICE, người đem bộ phim đi chiếu ở các nước nói rằng, trong cuộc đời hoạt động 26 năm về vấn đề tị nạn và 10 năm tranh đấu cho nhân quyền thì đây là sự kiện hiếm thấy.

“Dư luận mình cũng không ngờ được, có lẽ đây là lần đầu tiên một sự kiện về tù nhân lương tâm (TNLT) mà mọi người quan tâm đến độ đó.

Chưa bao giờ có cảnh vận động cho nhân quyền, cho TNLT mà có đến hàng trăm, chưa nói đến là hàng ngàn người đếm dự.

Ở Texas vừa qua là 1.500 người đến xem.

Cũng cùng 1 câu chuyện đó, cũng cùng 1 lần nói chuyện đó mà tôi cũng không bao giờ ngờ được có nhiều người đến vậy”, ông Trịnh Hội nói với chúng tôi qua điện thoại sau khi hoàn thành buổi chiếu ở Đài Loan.

Đạo diễn Clay Phạm, một người trẻ ở trong nước nói rằng ông làm phim với chỉ 1 lý do đơn giản là ghi lại cuộc sống của gia đình nữ TNLT này và khi cô về sẽ được xem lại quãng thời gian khi mình vắng nhà thì các con đã lớn như thế nào.

Tuy nhiên, điều đặc biệt là bộ phim đầu tay được làm từ cảm xúc của người đạo diễn trẻ và đã chạm đến cảm xúc của nhiều người.

“Bản thân sống gần gũi với cô Lan (mẹ của blogger Mẹ Nấm) thì Clay đã đôi khi khóc rất nhiều trong những lần quay phim vì những câu chuyện kể của cô quá nhân bản quá con người.

Ví dụ như khi kể chuyện tuổi nhỏ học hành thế nào, tụi nó khóc thế nào, nhớ mẹ ra sao là đủ để mình cảm động rồi.

Bản thân câu chuyện của Quỳnh là 1 câu chuyện rất là hay, Clay nghĩ là những cái xuất phát từ tấm lòng chân tình mình dành cho cô Lan qua việc mình cảm nhận về cái đời sống của cô”, người đảm nhiệm nhiều vai trò trong cuốn phim tài liệu kể lại.

Bị cấm xuất cảnh vĩnh viễn vì làm phim về TNLT

Cuối năm 2017, ông Clay Phạm bị cơ quan an ninh tịch thu passport Việt Nam và được thông báo là bị cấm xuất cảnh vĩnh viễn do “dám làm” một cuốn phim về Tù nhân lương tâm.

"Sau khi làm xong cuốn phim thì họ có thể biết được nơi Clay đang sinh sống dựa vào số Chứng minh nhân dân.

Đến khi có việc ra nước ngoài vào cuối năm 2017 thì họ câu lưu tôi một ngày ở sân bay Tân Sơn Nhất, họ tịch thu passport, máy tính và tất cả dụng cụ cá nhân của tôi.

Hai ngày sau họ mời lên làm việc, họ hỏi rất nhiều về việc làm phim như thế nào, thiết bị ra sao…

Cuối buổi họ thông báo với Clay là bị cấm xuất cảnh vĩnh viễn.

Mình có hỏi lý do vì sao, họ nói là vì có liên quan đến tổ chức nào đó và vì làm phim có liên quan đến TNLT”.

Tỷ lệ thuận với độ phủ sóng của cuốn phim là mức độ nguy hiểm cho bản thân người đạo diễn này và gia đình của ông tăng lên đáng kể.

Bản thân ông đang sống ở một nơi an toàn không được tiết lộ, tuy không thể sống ở Sài Gòn và cũng không thể về quê, gia đình gồm mẹ và bà của ông cũng phải đi ở nhờ nhà người khác vì an ninh liên tục quấy nhiễu gia đình.

Dù vậy, theo luật sư Trịnh Hội thì đó là “một phần của cuộc chơi”.

“Nói về sự an toàn là đúng vì nó không chỉ ảnh hưởng đến Clay Phạm và những người trong gia đình Clay Phạm. Nhưng mà thôi đó là 1 cái điều mà chúng ta phải đánh đổi.

Chúng ta thường nghe câu: Freedom is not free - Sự tự do không bao giờ là miễn phí.

Nếu như những người trong chúng ta xác nhận được điều đó và dám đứng lên đòi quyền con người mà tất cả chúng ta ai cũng đáng được hưởng thì đất nước Việt Nam ta sẽ thay đổi.”

“Bộ phim có nhiều thông tin sai lệch”

Ngày 5/7, ông Nguyễn Toàn Thắng - Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trả lời về thông tin cuốn phim Mẹ vắng nhà bị cấm chiếu lần 2 vào ngày 4/7 tại Câu lạc bộ báo chí quốc tế tại Bangkok do có khiếu nại từ Đại sứ quán Việt Nam.

"Chúng tôi được biết là đây là một bộ phim có nhiều thông tin sai lệch về một cá nhân đã bị xét xử và đang thi hành án theo pháp luật Việt Nam.

Chúng tôi hiểu rằng Thái Lan cũng ý thức được việc này", ông Nguyễn Toàn Thắng trả lời câu hỏi của hãng tin AFP.

Tổ chức hoạt động trong lĩnh vực xã hội dân sự Việt Nam - VOICE ngày 19/7 ra thông cáo khẳng định sự việc Đại sứ quán VN tại Thái Lan ngăn cản buổi trình chiếu cuốn phim tài liệu Mẹ Vắng Nhà hồi đầu tháng đã góp phần "quảng cáo bộ phim" theo cách mà tổ chức này cũng không ngờ tới.

Luật sư Trịnh Hội cho hay, đây là bộ phim đầu tiên và chắc chắn không phải là bộ phim cuối cùng.

“VOICE mong rằng với bước đi đầu tiên của cuốn phim Mẹ Vắng Nhà với sự can đảm của nhà đạo diễn Clay Phạm đã bỏ qua sự an toàn của mình để quay cuốn phim này, thì nó sẽ là động lực để tuổi trẻ Việt Nam khác dám đứng lên làm những cuốn phim không chỉ là về TNLT mà bao gồm các vấn đề bức bách trong xã hội như vấn đề bị cướp đất hay vấn đề công an đánh người dân như thế nào.”

https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/when-mother-away-received-worldwide-welcome-08212018132254.html

Mời nghe hội thảo về bộ phim này có sự tham dự của nhà báo độc lập Đoan Trang, và Đại Diện Tổ Chức Ân Xá Quốc Tế.

https://www.youtube.com/watch?v=X6HtsQ6Lsw4