5 điều cần biết khi bạn lên mạng bị chặn
·
12 tháng 6 2018
Làm sao để đảm bảo an toàn cho cá nhân khi bạn lên mạng và giao
lưu trên mạng xã hội trong môi trường thù địch với tự do Internet?
BBC giới thiệu 5 cách giúp người dùng Internet và mạng xã hội:
1. Cẩn thận để giữ thông tin
cá nhân được an toàn
Paul Myers, chuyên gia về
Internet của BBC giải thích rằng mỗi lần vào một trang web mới là bạn đã
gửi metadata cho chủ sở hữu trang web đó.
Họ sẽ có thể biết thông tin về kết nối của bạn, loại máy tính,
điện thoại thông minh và trình duyệt bạn đang dùng.
Địa chỉ IP chỉ ra vị trí bạn đang vào mạng cũng được báo cho chủ
trang. Thậm chí các từ khóa tìm kiếm mà bạn đã gõ vào cũng được chuyển đi.
Nếu bạn vào mạng xã hội như Facebook bằng cách nhấp chuột vào
đường dẫn, chủ trang đó sẽ được thông báo địa chỉ của trang có chứa đường dẫn.
Ý thức được quá trình
trao đổi megadata, tức thông tin về cách dùng mạng của bạn, là việc làm đầu
tiên để bạn tìm cách bảo mật.
Chính phủ một số nước coi bấm Like trên Facebook, chia sẻ ý
kiến trên các ứng dụng để giao lưu xã hội, là 'bằng chứng' cho việc lập ra
vụ án chống lại bạn.
Các hành vi trên mạng xã hội của bạn đều được lưu lại nếu bạn
không đặt chế độ riêng để xóa đi.
Email gửi đi cũng làm lộ danh tính của bạn, địa chỉ của người
nhận, địa chỉ IP của máy gửi đi, cùng với nội dung viết trong email.
Chọn cách gửi mail bảo mật ít ra sẽ giúp bạn giảm thiểu
nguy cơ bị đọc, thu email.
Thường xuyên đổi mật khẩu (password) và tránh mở các file lạ
cũng là bảo đảm an toàn cho bạn.
Cần chú ý có những malware chuyên đánh cắp thông tin trong danh
bạ liên lạc rồi mạo danh bạn gửi đi các email tới những người trong danh bạ.
Và bạn cần học cách xóa bỏ tài liệu dạng kỹ thuật số (digital).
Sau khi bạn xóa tài liệu trên máy, rồi xóa nốt "thùng
rác", thông tin vẫn được lưu trữ trong máy và có thể phục hồi bằng chương
trình như Encase hay FRED.
Vì thế cần dùng software chuyên xóa tài liệu digital để hủy dữ
liệu và thay chúng bằng các dãy số 1 và 0 ngẫu nhiên. Cách này cũng dùng cho
các thiết bị di động.
Điều quan trọng nhất là bạn phải có ý thức mình đang làm gì.
2. Bảo mật khi trao đổi
thông tin trên mạng xã hội
Cần học cách mã hóa thông tin lưu trong máy tính
hoặc điện thoại, thiết bị di động vốn rất dễ rơi vào tay người khác.
Quy trình mã hóa được thực hiện dựa trên các số nguyên tố (tức
những con số chỉ chia hết cho chính nó và chia hết cho một).
Việc mã hóa tài liệu cần dùng đến hai số nguyên tố - một do
chương trình mã hóa tự chọn và một do bạn chọn.
Chương trình mã hóa sẽ nhân hai số này với nhau rồi dựa vào đó
tạo ra cho bạn một mã khóa chung.
Những người được bạn trao cho mã khóa chung này sẽ dùng nó để
gửi thông tin cho bạn giải mã.
Chương trình cũng cung cấp cho bạn một mã khóa riêng, chỉ để
dành riêng cho bạn và có chứa mật khẩu của bạn.
Nhưng bạn cần ý thức là luật một số nơi buộc bạn trao mật
khẩu, hoặc cấm mã hóa.
Trong môi trường thù nghịch về mạng, mã hóa tài liệu sẽ khiến
cho các tin nhắn của bạn bị để ý.
Các cơ quan an ninh thường để ý tới các tin nhắn được mã hóa.
Cách khôn ngoan hơn là "giấu cái kim trong đống rơm",
khiến cho tin nhắn của bạn trộn vào dòng thông tin Internet khác.
3. Lưu trữ hồ sơ bài
viết và số liệu ngoài mạng
Lưu vào thẻ nhớ SD, hoặc ổ rời chứ không để trong máy tính,
laptop. Thẻ hoặc hard drive rất dễ cất giấu, nhưng lại khá dễ hỏng hoặc thất
lạc.
Dùng 'kho dữ liệu đám mây' (cloud storage) lưu trữ trực tuyến
tập trung, như Box và Dropbox. Cách này vẫn cần mã hóa và đảm bảo người bạn
chia sẻ tiếp cận được tài liệu chung.
4. Dùng các ứng dụng
mới và tìm cách vượt Tường Lửa
Tùy vào quốc gia bạn đang sinh sống, các ứng dụng khác nhau có
độ bảo mật khác nhau.
Tại Nga, Iran, người dùng trao đổi về các chủ đề mà nhà cầm
quyền coi là cấm kỵ dùng Telegram, WhatsApp, Signal hoặc Blackberry Messenger
(BBM).
Ở Trung Quốc, người có tài khoản Facebook và dùng Facebook
Messenger thì đặt thêm VPN để vào mạng.
Trang BBC giới thiệu một số ứng dụng cho các thị trường bị
chặn web như Bắc Hàn:
Psiphon miễn phí cho Windows PC, máy dùng Android devices.
Psiphon có thể nhận từ Google Play Store, hoặc bạn chỉ cần gửi email tới
download@psiphon3.com.
Psiphon Inc. cung cấp phương tiện vượt tường lửa cho BBC World
Service Group.
Tor Browser: dùng cho Firefox browser trên Windows, Apple, Linux/GNU.
Nếu trang Tor Project bị chặn, bạn có thể gửi email khống cho
gettor@torproject.org.
Opera Mini cho Android, iPhone và Windows. Dùng Opera Mini bạn
có thể không xem được video và nghe âm thanh của BBC News.
Ngoài ra còn Opera Max; FreeBrowser, Hola và Lantern nếu bạn
muốn thử.
Các cách vượt tường lửa cũng có khá nhiều, tùy vào các nhóm vận
động và công ty cung cấp miễn phí hoặc mất tiền và được cập nhật đều.
5. Vận động để thúc đẩy
thay đổi chính sách về Internet
Cuối cùng, điều quan trọng nhất là bạn phải đấu tranh để thay
đổi chính sách kiểm soát mạng hoặc đánh cắp dữ liệu tại nơi mình sống.
Vì về lâu dài, các giải pháp kỹ thuật cũng chỉ mang tính cục
bộ mà không giúp thay đổi hoàn toàn và nuôi dưỡng một môi trường mạng lành
mạnh, tự do.
An toàn mạng và việc bảo vệ thông tin cá nhân và quyền riêng
tư đang là vấn đề toàn cầu.
Có khả năng một số máy tính, điện thoại bạn mua đã cài đặt
sẵn các ứng dụng nghe lén, thu thập thông tin.
Có nhà cung cấp dịch vụ mạng, điện thoại hoặc công ty viễn
thông địa phương hoặc quốc tế đã và đang trao thông tin cá nhân của bạn cho
nhà chức trách.
Họ cũng có thể bán thông tin về bạn cho đối tác thương mại, các
công ty số liệu để dùng vào việc khuynh đảo bầu cử, marketing chính trị.
Vấn đề kiểm soát máy chủ, an ninh mạng và quyền lợi kinh doanh
của các đại tập đoàn công nghệ thông tin đang là chủ đề nóng trên toàn thế
giới.
Các hoạt động này đang bị lên án và ngày càng chịu sức ép của
dư luận quốc tế nên tiếng nói của bạn không hề đơn lẻ.
Quyền được thông tin không bị chặn, bóp méo vào giao lưu an
toàn trên mạng không chỉ là một phần của nhân quyền đã được Hiến chương LHQ
bảo vệ, mà còn là phần không thể thiếu cho xã hội dân sự, các hoạt động kinh
tế.
Cách tham gia vận động trên mạng, qua gửi thư, ký kiến nghị
cần được thực hiện tùy vào môi trường thực tế nơi bạn sống và bạn cần hiểu rủi
ro của việc mình làm.
Xem thêm về Internet:
No comments:
Post a Comment