Những tình khúc dành cho biển

Những tình khúc dành cho biển

Cát Linh, phóng viên RFA
2016-07-03

NGHE: http://www.rfa.org/vietnamese/programs/MusicForWeekend/vanct-070316-cl-07032016081844.html/vcl070316.mp3

Trong suốt mấy tháng qua, chúng ta nghe/đọc/nói rất nhiều về một từ, đó là “Biển”. Một từ rất đơn giản, quen thuộc với tất cả mọi người từ lúc mới bắt đầu “học ăn, học nói” và cũng là nguồn cảm hứng vô tận cho thi ca, nhưng lại có thật nhiều ý nghĩa. Biển mang một ý nghĩa và màu sắc riêng đối với từng giai đoạn, và từng hoàn cảnh.

Mời quí vị cùng Cát Linh điểm những bản tình ca tiêu biểu dành riêng cho biển, được sáng tác trong những giai đoạn khác nhau trong gần 40 năm qua.

Trong bài viết, xin trích dẫn những bài thơ về biển như Biển Cạn của Nguyễn Trung Nghĩa, Biển Bờ của Đinh Thu Hiền và Sóng của Xuân Quỳnh, qua sự thể hiện của Chân Như và Hoà Ái đài Á Châu Tự do.

“Ngày mai em đi

Biển nhớ tên em gọi về

Gọi hồn liễu rũ lê thê

Gọi bờ cát trắng đêm khuya

Ngày mai em đi

Đồi núi nghiêng nghiêng đợi chờ

Sỏi đá trông em từng giờ

Nghe buồn nhịp chân bơ vơ…” (Biển nhớ)

Từ muôn đời nay, chỉ một từ đơn giản thôi, “biển”, nhưng đã và sẽ là đề tài muôn thưở cho biết bao thi nhân văn nghệ sĩ. Tiếng gọi nhẹ nhàng, trầm thấp, và chắc chắn không ai có thể cao giọng khi muốn gọi “biển” làm cho người ta luôn thấy lòng mình lắng đọng hẳn.

Biển là bạn, là người tình

Để rồi người ta phải luôn muốn tìm đến với biển như tìm đến một người bạn tri âm tri kỷ. Biển vui khi người vui. Biển buồn khi người buồn. Biển hiểu thấu tâm tư của con người như máu chảy trong tim.

Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng đã từng tìm đến với biển trong những phút giây mà tâm tư của ông chất đầy nỗi nhớ. Và biển, cũng đã mang nỗi nhớ cùng với ông.

Hơn nửa thế kỷ qua, Biển nhớ, ra đời năm 1962 vẫn là một bản tình ca đầy hoài niệm cho tất cả những tâm hồn yêu biển và những ai đang yêu nhau.

Câu chuyện lưu truyền rằng Trịnh Công Sơn viết ca khúc trữ tình này sau nhiều đêm ngồi trên bãi biển Quy Nhơn để nhớ đến một người con gái tên gọi Bích Khê, người mà ông thầm yêu trộm nhớ. Ông đưa cả tên mình và tên của người con gái ấy vào trong ca khúc, nói rằng chính trời xanh kia đã “níu bước Sơn Khê”.

Nếu biển của Trịnh Công Sơn sẽ dậy sóng, sẽ phủ rêu phong trên những tảng đá, sẽ bâng khuâng gọi thầm nếu ngày mai người con gái ấy ra đi, thì biển của Phú Quang sẽ dài rộng hơn nữa nếu “em xa anh”

“Em xa anh, trăng cũng chợt lẻ loi thẫn thờ

Biển vẫn thấy mình dài rông thế

Xa cánh buồm, một chút đã cô đơn

Gió âm thầm không nói

Mà sao núi phải mòn…” (Biển, nỗi nhớ và em)

Người nhớ biển. Biển nhớ thuyền. Thuyền nhớ sóng. Thật tự nhiên như tạo hoá đã định. Con sóng nhớ bờ nên ngày đêm sóng vỗ. Dẫu xa tít ngoài đại dương, sóng vẫn vượt bao cách trở để tìm đến bờ.

Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa (Sóng – Xuân Quỳnh)

“Biển sóng biển sóng đừng xô tôi

Đừng cho tôi thấy hết tim người

Biển sóng biển sóng đừng xô nhau

Ta xô biển lại sóng về đâu ?

Giấc ngủ nào giường chiếu quạnh hiu

Trăng mờ quê cũ

Người đứng chờ gió đồng vi vu

Vạt nắng vàng nhắc lời thiên thu

Nhớ ngàn năm trôi qua

Biển sóng biển sóng đừng trôi xa

Bao năm chờ đợi sóng gần ta

Biển sóng biển sóng đừng âm u

Đừng nuôi trong ấy trái tim thù

Biển sóng … biển sóng … đừng xô nhau” (Sóng về đâu)

Thế nhưng…

Nào phải lúc nào biển cũng nhẹ nhàng dịu êm với mây trời lãng đãng. Biển về đêm huyền bí. Biển mạnh mẽ trong những ngày giông tố.

Với rất nhiều người, biển là nơi bắt đầu và cũng là nơi kết thúc.

Với rất nhiều người, biển mãi mãi là nhân chứng của một ký ức chứa đầy hy vọng lẫn sợ hãi, của những tháng ngày đầy hiểm nguy và trắc trở.

“Đêm nay anh gánh dầu ra biển anh chôn

Anh chôn, chôn hết cả những gì của yêu thương

Anh chôn, chôn mối tình chúng mình

Gửi lại em trăm nhớ ngàn thương

Hò ơi! Hò ới! tạm biệt nước non.

Đêm nay đêm tối trời anh bỏ quê hương

Ra đi trên chiếc thuyền

Hy vọng vượt trùng dương

Em đâu đâu có ngờ đêm buồn

Bỏ lại em cay đắng thật thương

Hò ơi! Hò ới! tạm biệt nước non…” (Đêm chôn dầu vượt biển)

Khi vượt qua tất cả, nơi đầu tiên họ tìm về, chính là biển. Đứng trước trời đất và biển rộng bao la, cảm nhận cái vị mằn mặn muôn đời của biển, để thấy rằng mình và biển thân thiết biết bao nhiêu.

Có một lần tôi lại về nơi ấy

Nơi có biển và nơi có tình em

Một mình tôi giữa hoang lạnh biểm đêm

Mới nhận thấy cuộc đời này trống vắng

Chuyện ngày xưa giờ đã thành giọt đắng

Khiển biển đời đã ngăn cách đôi ta

Khi song gào cuốn tôi xa mãi xa

Những dĩ vãng yêu thương xưa cũ (Biển cạn – Nguyễn Trung Nghĩa)

“Cao ngất trường Sơn, ôm ắp tình thương nước ra sông nguồn, tìm về biển Đông, tình yêu thành sông Thái Bình Dương...”  (Biển mặn)

Ngày nay, Biển mặn của Nhật Trường – Trần Thiện Thanh vẫn được người ta thầm hát với nỗi tiếc nhớ về một vùng biển nào đó, giờ đã xa.

“Không có nghĩa mỗi lần sóng vỗ

Là nồng nàn hôn cát đâu anh!

Vâng em hiểu ngoài khơi vừa ngập gió

Đưa sóng vào rồi đẩy sóng xa thêm…

Không có nghĩa những con tàu đêm đêm

Chưa ngủ bởi hải đăng còn thao thức

Thăm thẳm giữa đại dương màu mực

Biết về đâu nếu chỉ một thân tàu?” (Biển bờ - Đinh Thu Hiền)

“Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mông nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu về đâu …” (Thuyền và biển)

Biển với con người là tri âm tri kỷ đâu phải chỉ vì biển bao dung và hiểu thấu tình của con người, mà biển còn là cuộc đời, là nguồn sống của nhân loại và là một phần của vũ trụ.

Những con thuyền lớn, bé có thể tồn tại và hãnh diện vì sự hữu ích của mình chính là những tháng ngày thuyền lênh đênh trên biển khơi. Ngày xưa, thuyền và biển mang con người đến bến bờ tự do. Ngày nay, biển đã cùng với thuyền làm nên sự sống cho loài người từ những nguồn tài nguyên vô tận trong lòng đại dương xanh thẳm.

Nếu một ngày thuyền không còn được nhìn thấy biển xanh đầy hy vọng và khát khao của một ngày mới, thì ngày ấy, như mối tình của đôi trai gái, ngày quay về người xưa đã không còn..

Tôi giờ như đá núi buồn ủ rủ

Mong em quay về trên đôi cánh hải âu

Để đá núi - tôi - khỏi nhìn biển phai mau

Chợt hoảng sợ khi nhận ra biển cạn

Tôi men theo chút lẻ loi ánh sang

Cố tìm ra những dấu vết ngày xưa

Cố mang về hang triệu triệu cơn mưa

Cố đong đầy biển tình em đã hết  (Biển Cạn – Nguyễn Trung Nghĩa)

“Có người từ lâu nhớ thương biển

Ngày xưa biển xanh không như bây giờ biển là hoang vắng

Cùng tôi biển chết

Cùng em biển tan…” (Biển Cạn)

Cứ như thế cuộc đời ngàn năm sóng vỗ. Cũng như biển muôn đời là bạn tâm giao của con người. Biển là tình yêu. Biển là sự sống. Tất cả quay đều và hiện hữu trong vũ trụ này, tự nhiên và thơ mộng. Như Xuân Quỳnh ngày xưa đã thốt lên rằng

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng dẫu đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa.

Nguồn: http://www.rfa.org/vietnamese/programs/MusicForWeekend/vanct-070316-cl-07032016081844.html